.png){kind=logo}
Trong các phương thức thu thuế thì thuế gián thu là thuế thu đối với người tiêu dùng thông qua việc nộp thuế của người sản xuất, kinh doanh. Thuế gián thu còn được biết đến khi là một loại thuế không trực tiếp đánh vào thu nhập hay tài sản của người nộp thuế mà thường đánh một cách gián tiếp thông qua giá cả của các loại hàng hóa và dịch vụ. Vậy cụ thể đặc điểm của thuế gián thu là gì, công thức tính như thế nào?
Thuế gián thu là gì?
Thuế gián thu là gì
Hiện nay trên thế giới có xu hướng coi trọng loại thuế gián thu vì đem lại nguồn thu lớn cho ngân sách và dễ dàng quản lý. Thuế gián thu là loại thuế thu đối với những người tiêu dùng thông qua việc nộp thuế của người sản xuất, kinh doanh.
Thuế gián thu được coi là nguồn thuế nhằm điều tiết gián tiếp thông qua giá cả của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cung cấp, trong đó người nộp thuế không phải là người chịu thuế như đối với thuế trực thu.
Thuế gián thu là loại thuế sẽ không trực tiếp đánh vào thu nhập và tài sản của người nộp thuế mà được đánh một cách gián tiếp thông qua giá cả của hàng hóa và dịch vụ.
Các bạn có thể hình dung như sau đó là người sản xuất hàng hóa và cung ứng dịch vụ sẽ cộng thêm phần thuế vào trong giá bán hàng và dịch vụ của mình. Khi các loại hàng hóa và dịch vụ được bán ra, người sản xuất thay mặt người tiêu dùng được hoàn thuế gián thu cho Nhà nước.
Do vậy, tính gián thu của loại thuế này được thể hiện ở chỗ những người nộp thuế là người sản xuất, kinh doanh nhưng người thực tế chịu thuế là những người tiêu dùng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ.
Ngoài ra, vì thuế gián thu được cộng vào trong giá bán hàng hóa, dịch vụ nên thuế này ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường, nói cách khác do tính gián thu nên loại thuế này sẽ thường có tác dụng điều tiết quá trình tiêu dùng của xã hội.
Tính gián thu của loại thuế này thường thể hiện ở chỗ người nộp thuế và người thực tế chịu thuế là khác nhau. Người nộp thuế là những người tham gia sản xuất, kinh doanh nhưng người thực tế chịu thuế gián thu này là người mua các loại hàng hóa, dịch vụ vì số thuế Nhà nước thu chính là một bộ phận cấu thành của giá cả hàng hóa, dịch vụ.
Thuế gián thu bao gồm các loại như: Thuế doanh thu, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng.
Hiện nay, các nước có xu hướng coi trọng loại thuế gián thu này hơn vì nó đem lại nguồn thu lớn cho ngân sách và cũng dễ dàng quản lý vì người sản xuất, kinh doanh không phải là người thực tế chịu thuế nên có thể hạn chế được động cơ trốn thuế.
Đặc điểm của thuế gián thu
Các đặc điểm của thuế gián thu
Người nộp thuế theo lịch và người trả thuế không đồng nhất với nhau. Cụ thể:
+ Chủ thể nộp thuế và đối tượng nộp thuế là các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh các loại hàng hóa, cung ứng dịch vụ.
+ Chủ thể chịu thuế là đối tượng chịu thuế, với những người tiêu dùng cuối cùng.
+ Thuế gián thu là một bộ phận cấu thành vào giá của hàng hoá, dịch vụ trên thị trường
+ Đồng thời, thuế gián thu cũng sẽ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh thông qua cơ chế giá cả trên thị trường.
+ Tuy nhiên, sự ảnh hưởng đó của các loại thuế gián thu không những chịu sự chi phối của các mối quan hệ giữa cung và cầu trên thị trường mà sẽ còn phụ thuộc vào bản chất của thị trường, mà trong đó thường có sự tác động của thuế gián thu, tức là thị trường đó cạnh tranh thay vì độc quyền.
+ Thuế gián thu thường có sự dịch chuyển các gánh nặng thuế trong những trường hợp nhất định.
+ Không chỉ vậy, thuế gián thu còn mang tính lũy thoái đặc trưng
+ Thuộc vào loại thuế này, có các sắc thuế mà các cơ sở đánh thuế là những các khoản thu nhập sử dụng để tiêu dùng. Tại Việt Nam thì thuế gián thu bao gồm: Thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu, thuế bảo vệ môi trường.
>> Tham khảo: Lợi nhuận trước thuế là gì?
Các loại thuế gián thu nổi bật
Hiện nay tại Việt Nam, thuế gián thu được phân loại thành các loại như sau:
+ Thuế doanh thu
+ Thuế tiêu thụ đặc biệt
+ Thuế xuất khẩu
+ Thuế nhập khẩu
+ Thuế giá trị gia tăng
+ Thuế môn bài
Phổ biến nhất về thuế gián thu chính là thuế nhập khẩu. Người đi buôn các loại hàng hóa sẽ phải nộp thuế tại thời điểm nhập khẩu hàng hóa đó. Nếu các nhà nhập khẩu tiếp tục bán lại các hàng hóa cho người tiêu dùng ngoài thị trường thì trên thực tế loại chi phí thuế quan đã được ẩn trong giá mà những người tiêu dùng phải trả. Người tiêu dùng có thể không biết đến điều này, nhưng thường họ vẫn sẽ gián tiếp trả các khoản thuế nhập khẩu.
Về cơ bản thì bất kỳ loại thuế hoặc phí nào do Chính phủ trực tiếp áp dụng ở các cấp sản xuất đều là thuế gián thu. Trong những năm gần đây, đã có rất nhiều quốc gia áp dụng mức phí phát thải carbon đối với các đơn vị sản xuất. Phần lớn đây là các loại thuế gián thu bởi vì chi phí của chúng được chuyển cho người tiêu dùng.
Người bán hàng có thể thu thuế trực tiếp hoặc gián tiếp. Nếu chúng chỉ được áp đặt đối với nguồn cung cuối cùng cho những người tiêu dùng, chúng là thuế trực tiếp. Còn nếu chúng được áp dụng như thuế giá trị gia tăng hay gọi là VAT trong quá trình sản xuất thì chúng được coi là thuế gián tiếp.
>> Tham khảo: Quỹ đầu tư phát triển là gì?
Công thức tính thuế gián thu
Công thức tính thuế gián thu
Như nội dung đã đề cập ở phía trên, thuế gián thu có nhiều loại nên công thức tính thuế của mỗi loại cũng sẽ không giống nhau. Chúng tôi sẽ hướng dẫn cách tính thuế gián thu riêng cho từng trường hợp và từng loại thuế khác nhau mời các bạn tham khảo:
Cách tính thuế giá trị gia tăng (hay VAT)
Công ty AA xuất bán một lô hàng 5000 thùng sữa cho trẻ em với giá bán là 800.000đ/thùng. Để khuyến mãi nhân dịp lễ tết, công ty này quyết định giảm giá bán 5%. Vậy giá tính thuế của lô hàng này được thể hiện như sau:
Giá tính thuế của một thùng sữa là 800.000đ - (800.000 x 0.05) = 760.000đ
Giá tính thuế của lô hàng 5000 thùng là 760.000 x 5000 = 3.800.000đ
Như vậy, giá tính thuế của lô hàng này là 3.800.000đ.
Cách tính toán các loại thuế tiêu thụ đặc biệt
Cửa hàng BB chuyên sản xuất C là mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Năm 2021 sản xuất được 1500 sản phẩm với giá bán chưa có thuế giá trị gia tăng là 1.200.000đ/sản phẩm. Biết rằng thuế tiêu thụ đặc biệt là 45%. Các bạn cần tính toán thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp của cửa hàng này là:
Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt = (Giá bán chưa thuế giá trị gia tăng / 1 + Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt) = (1200 / 1 + 0,45) = 827,58 (1000đ).
Thuế tiêu thụ phải nộp = Số lượng hàng hóa tính thuế tiêu thụ đặc biệt x Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt x Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt = 1.500 x 827.58 x 0,58 = 558.616 đ
Vậy thuế tiêu thụ đặc biệt mà doanh nghiệp phải nộp là 558.616 (1000đ)
>> Tham khảo: Cán cân thanh goán quốc tế là gì?
So sánh điểm giống và khác nhau giữa thuế trực thu và thuế gián thu
Thuế gián thu trong kinh doanh
Về điểm giống nhau
+ Đối với cả hai loại thuế trực thu và thuế gián thu thì đây đều được coi là một trong những phương thức thu thuế theo quy định của Pháp luật về thuế.
+ Đều là một nguồn điều tiết và nguồn thu của các cá nhân, tổ chức trong xã hội
+ Người chịu thuế chính là người phải trích một phần tài sản của bản thân để chuyển vào ngân sách Nhà nước mà không thể khước từ hoặc trì hoãn, hay nói theo cách khác thì bản chất của hai hình thức thu thuế này đều mang tính chất bắt buộc.
Về điểm khác nhau
- Về mức độ tác động vào nền kinh tế
Thuế trực thu: Ít bị tác động vào giá cả thị trường vì thường đánh vào kết quả kinh doanh, kết quả thu nhập sau một kỳ kinh doanh
Thuế gián thu: Thường có ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả của thị trường vì thuế gián thu được cộng trực tiếp vào giá bán hàng hóa, dịch vụ.
- Về mức độ quản lý
Thuế trực thu: Thường khó thu, dễ trốn thuế nhất là đối với các nước đang phát triển, việc thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt, Nhà nước không thể kiểm soát được thu nhập thực tế của người nộp thuế.
Thuế gián thu: Dễ thu thuế vì được cấu thành trong giá bán của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, người tiêu dùng nếu trình độ dân trí chưa cao thì không thấy được. Vì vậy, tại hầu hết các quốc gia còn nghèo hay chậm phát triển thường coi thuế gián thu là nguồn thu chủ yếu. Trong đó, các nước phát triển lại lấy thuế trực thu là nguồn thu chính của ngân sách.
- Về ưu điểm
Thuế trực thu luôn luôn đảm bảo công bằng giữa những người chịu thuế
Thuế gián thu thường dễ dàng cho các cơ quan thuế thu thuế hơn
- Về nhược điểm
Thuế trực thu thường khó thu thuế, không kiểm soát được chính xác, còn thuế gián thu lại khó đảm bảo công bằng giữa những người nộp thuế.
- Về đối tượng chịu thuế
Từ khái niệm về hai hình thức thu thuế ta có thể thấy rằng thuế trực thu là người nộp thuế cũng chính là người chịu thuế, nhưng đối với thuế gián thu thì lại không đồng nhất hai đối tượng giữa người nộp thuế và người chịu thuế.
- Về phương pháp điều tiết
Thuế trực thu thì sẽ điều tiết trực tiếp vào thu nhập của các đối tượng chịu thuế, nhưng đối với thuế gián thu thì lại điều tiết gián tiếp thông qua giá cả khi bán hàng hoá, dịch vụ chứ không điều tiết vào thu nhập của người chịu thuế.
- Các loại thuế áp dụng
Đối với thuế trực thu sẽ thường được áp dụng để thu các loại thuế như thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp. Còn đối với thuế gián thu là phương thức thu các loại thuế như thuế giá trị gia tăng VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu...
- Hậu quả khi thu thuế
Đối với các phương thức thu thuế thì thuế trực thu tương đối khó khăn trong quá trình thu thuế vì tâm lý của người nộp thuế. Trên thực tế, Nhà nước rất khó khăn trong quá trình thu các loại thuế theo phương thức thu thuế trực thu vì những người nộp thuế thường hay trốn thuế hoặc xác định các mức đóng thuế không được chính xác. Điều này dẫn đến việc thất thoát nguồn thu của ngân sách Nhà nước.
Còn đối với phương thức hoạt động của thuế gián thu thì đạt hiệu quả cao hơn trong quá trình thu thuế bởi vì người nộp thuế không phải là người chịu thuế theo các quy định của pháp luật. Vì thế, tâm lý người chịu thuế thường là không thể trốn tránh hay thực hiện các hành vi gian dối để giảm mức thuế phải nộp cho ngân sách Nhà nước.
- Về phạm vi thu thuế
Đối với khoản thuế trực thu thì phạm vi thu thuế nhỏ và hẹp hơn so với thuế gián thu. Bởi vì, thuế trực thu thường điều tiết trực tiếp vào nguồn thu nhập của người chịu thuế trong khi đối với thuế gián thu thì được điều tiết gián tiếp thông qua giá cả của hàng hóa hoặc chi phí dịch vụ cung cấp áp dụng đa số với tất cả các loại hàng hóa và dịch vụ, ngoại trừ các trường hợp theo quy định của pháp luật về thuế.
Như vậy chúng ta có thể hiểu đối với người chịu thuế sẽ cảm thấy hình thức thu thuế gián thu hợp lý hơn, đối với Nhà nước thì hình thức thu thuế gián thu có lợi cho Nhà nước trong việc thu thuế hơn.
Tại sao thuế gián thu lại dễ quản lý hơn thuế trực thu?
Ưu nhược điểm của các loại thuế gián thu
Thuế gián thu có đặc điểm là dễ quản lý và dễ thu thuế, vì thuế đã được cấu thành chung cùng với giá bán các loại sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Những người sản xuất, kinh doanh sẽ không phải là người thực tế chịu thuế nên có thể hạn chế được động cơ trốn thuế.
Người tiêu dùng nếu có trình độ dân trí chưa cao thì không thể thấy được khoản thuế gián thu này. Vì vậy, hầu hết các nước chậm phát triển thường coi khoản thuế gián thu là một nguồn thu chủ yếu. Trong khi đó, các nước phát triển lại lấy thuế trực thu là nguồn thu chính của ngân sách Nhà nước.
Kết luận
Trên đây là một số kiến thức cơ bản về thuế gián thu là gì, công thức tính mà ai trong chúng ta cũng đều cần phải hiểu rõ. Bởi nó thực sự quan trọng và liên quan mật thiết đến tài chính cũng như là trách nhiệm của chúng ta đối với quốc gia. Hy vọng thông qua nội dung vừa rồi đã giúp các bạn đã trả lời được câu hỏi thuế gián thu là gì, cũng như phân biệt được nó với thuế trực thu. Hãy nhớ truy cập vào chuyên mục kiến thức của chúng tôi để có thể học thêm được những nền tảng thông tin bổ ích phục vụ trong tương lai nhé !
Đơn vị uy tín tại thị trường Việt Nam chuyên tư vấn các kiến thức về đầu tư chứng khoán, hàng hóa phái sinh - Công ty Cổ phần Đầu tư và Công nghệ FTV
Thị trường đầu tư tài chính đặc biệt là chứng khoán tại Việt Nam trong năm nay vẫn luôn được đánh giá cao bởi vì đây là kênh đầu tư hấp dẫn với nhiều yếu tố khác nhau. Điều này đã khiến cho rất nhiều người quan tâm và muốn thử sức với lĩnh vực đầu tư tài chính này.
Các bạn chưa có chút kiến thức, kinh nghiệm hay chưa có ai hỗ trợ về lĩnh vực này thì các bạn có thể liên hệ với FTV. Tại đây, chúng tôi sẽ luôn có đội ngũ chuyên gia tư vấn tận tình, với kinh nghiệm dày dặn sẵn sàng hỗ trợ các bạn 24/7 về các kiến thức bổ ích, hướng dẫn cách thức đầu tư sinh lời và làm thế nào để hạn chế, phòng ngừa rủi ro hiệu quả nhất.
Liên hệ trực tiếp đến số Hotline 0983 668 883 hoặc truy cập ngay vào website ftv.com.vn để được tư vấn và giải đáp về thuế gián thu là gì để áp dụng một cách chính xác trong thực tiễn nhé !
