Rất vui được gặp lại các bạn trong chuyên mục kiến thức của FTV, hợp đồng tương lai là gì? Bài viết này sẽ tổng hợp các thông tin về hợp đồng tương lai như là lợi ích, đặc điểm, chiến lược phái sinh hợp đồng tương lai cho nhà đầu tư.
Hợp đồng tương lai là gì? Tổng quan về hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là gì?
Hợp đồng tương lai là gì?
Trong lĩnh vực tài chính, hợp đồng tương lai là một loại hợp đồng chuẩn hóa giữa 02 bên nhằm trao đổi một tài sản cụ thể có chất lượng và khối lượng chuẩn hóa với giá cả thỏa thuận hôm nay, gọi là giá tương lai, giá xuất phát nhưng hàng hóa lại giao vào một thời điểm cụ thể trong tương lai.
Thuật ngữ trên phản ánh kỳ vọng của các bên: người bán hi vọng giá hàng hóa sẽ giảm, còn người mua hi vọng giá hàng hóa sẽ tăng. Lưu ý, tự bản thân hợp đồng không tốn phí khi ký kết, thuật ngữ mua hay bán chỉ là công cụ ngôn ngữ thuận tiện để phản ánh vị thế của các bên.
Trong trường hợp tài sản cơ sở trong hợp đồng tương lai có thể hoàn toàn không phải là hàng hóa truyền thống. Nghĩa là đối với hợp đồng tài chính tương lai, mặt hàng hoặc tài sản cơ sở có thể là các loại chứng khoán, tiền tệ, công cụ tài chính, tài sản vô hình hoặc các khoản mục tham chiếu như: chỉ số chứng khoán và lãi suất.
Tóm lại lại, hợp đồng tương lai là thỏa thuận giữa hai bên, mua và bên bán về một giao dịch diễn ra trong tương lai với mức giá được xác định tại thời điểm ký kết hợp đồng.
Một số khái niệm của hợp đồng tương lai
Một số khái niệm của hợp đồng tương lai
- Tài sản cơ sở: là đối tượng được thỏa thuận trong các hợp đồng phái sinh.
- Ký quỹ: là khoản đặt cọc để tham gia giao dịch chứng khoán phái sinh đóng vai trò đảm bảo khả năng thanh toán của hai bên hợp đồng.
- Vị thế: là trạng thái giao dịch và khối lượng của hợp đồng phái sinh mà nhà đầu tư hiện đang nắm giữ.
- Đóng vị thế: mở một địa vị đối ứng với một vị thế đang được nắm giữ có cùng tài sản cơ sở và ngày đáo hạn.
- Giá thanh toán cuối ngày: là mức giá của hợp đồng phái sinh được dùng để tính toán giá trị lãi/lỗ phái sinh trong ngày của từng hợp đồng.
- Giá thanh toán cuối cùng: là mức giá của tài sản cơ sở được xác định vào ngày giao dịch cuối cùng của chứng khoán phái sinh dựa trên tài sản cơ sở đó và được dùng để tính toán giá trị lãi lỗ phát sinh trong ngày giao dịch cuối cùng của hợp đồng.
- Hệ số nhân hợp đồng: chính là hệ số quy đổi giá trị của hợp đồng tương lai chỉ số thành tiền.
- Khối lượng mở: số lượng hợp đồng của một loại chứng khoán phái sinh đang tồn tại ở một thời điểm.
Đặc điểm nổi bật của hợp đồng tương lai
Ưu điểm của hợp đồng tương lai
1. Tính chuẩn hóa cao
Hợp đồng tương lai là một công cụ được niêm yết và giao dịch trên cơ sở giao dịch chứng khoán phái sinh
Vì vậy, hợp đồng tương lai có đặc điểm là các điều khoản hợp đồng đều được chuẩn hóa.
2. Được niêm yết
Tiêu chuẩn và niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán phái sinh, vì vậy hợp đồng tương lai được chuẩn hóa về điều khoản, khối lượng, giá trị của tài sản cơ sở.
3. Bù trừ và ký quỹ của hợp đồng tương lai
Trên thị trường hợp đồng tương lai, ký quỹ là biện pháp đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ mang tính bắt buộc theo hợp đồng đối với cả 2 bên (bên mua - bên bán) khi hợp đồng được thanh toán.
Nhà đầu tư tham gia thị trường này phải đắp ứng các yêu cầu về ký quỹ do Sở giao dịch và TT thanh toán bù trừ quy định cụ thể cho từng loại hợp đồng tương lai.
4. Đóng vị thế
Nhà đầu tư tham gia hợp đồng tương lai có thể thực hiện việc đóng vị thế bất cứ lúc nào, bằng cách tham gia viết thế ngược đối với hợp đồng tương lai tương tự. Từ đó, người sử dụng hợp đồng tương lai có sự linh hoạt trong việc sử dụng vốn.
5. Tính cam kết về việc thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng tương lai
Khi giao dịch hợp đồng tương lai, cả 02 bên giữ vị thế mua và bán của hợp đồng đều bị ràng buộc bởi những quyền, nghĩa vụ nhất định.
6. Tính thanh khoản
Căn cứ vào các điều khoản trong hợp đồng tương lai, các nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường mua bán hợp đồng tương lai đều phải nắm được một cách rõ ràng là họ có thể hoặc sẽ mua hoặc bán cái gì cách thức giao dịch vào thời điểm nào trong tương lai.
Hợp đồng tương lai như chúng ta đã biết là các loại chứng khoán phái sinh được chuẩn hóa có tính thanh khoản cao vì đã được niêm yết và giao dịch tập trung trên Sở giao dịch chứng khoán. Do các đối tượng người mua và người bán tập trung nên đã tạo ra khả năng thanh khoản cao nhất có thể. Bên cạnh đó, việc định giá, giá trị giao dịch và khối lượng được công bố công khai điều này giúp cho thị trường tăng tính thanh khoản và minh bạch.
Do vậy, các nhà đầu tư hoàn toàn có thể đóng và mở vị thế một cách dễ dàng. Điều này đã làm cho thị trường có tính thanh khoản cao và khiến cho hợp đồng tương lai trở thành công cụ thuận lợi cho các nhà đầu tư với nhiều mục đích khác nhau.
7. Tỷ lệ đòn bẩy cao
Khi các nhà đầu tư tham gia giao dịch các Hợp đồng tương lai, khi đó sẽ có khả năng thu về được những khoản lợi nhuận rất hấp dẫn chỉ với một khoản tiền ký quỹ với giá trị nhỏ hơn nhiều so với tổng giá trị của hợp đồng mà các nhà đầu tư muốn tham gia.
Khi muốn thực hiện giao dịch mua bán hợp đồng tương lai thì các nhà đầu tư chỉ cần phải đáp ứng những yêu cầu ký quỹ với tính chất là khoản cam kết tài chính đảm bảo để thực hiện hợp đồng tương lai.
Khi các trader dự đoán về sự biến động giá của tài sản cơ sở đúng xu hướng thị trường, khi đó sẽ thu về lợi nhuận từ vị thế hợp đồng tương lai mà họ đang nắm giữ. Vì hiệu ứng đòn bẩy từ khoản tiền dành cho ký quỹ, mức sinh lời này thông thường cao hơn nhiều lần so với mức sinh lời trên thị trường cơ sở.
Xem thêm: Hàng hóa phái sinh là gì? Đầu tư hàng hóa phái sinh uy tín
Vì sao lựa chọn Hợp đồng tương lai để đầu tư phái sinh?
- Hợp đồng tương lai được biết đến với những chỉ số cổ phiếu dễ thực hiện và có tính đại diện cao, đáp ứng được những nhu cầu về sự đa dạng hóa và phòng ngừa rủi ro của các nhà đầu tư do đó sản phẩm này khá là phù hợp để các nhà đầu tư lựa chon giao dịch trên thị trường phái sinh tập trung mới ra đời. Bên cạnh đó, giữa rất nhiều các chỉ số chứng khoán, giỏ VN30 được lựa chọn vì chỉ số này là đại diện cho hơn 30 mã cổ phiếu đã được niêm yết và có giá trị vốn hóa thêm thanh khoản cao nhất cùng những yếu tố kỹ thuật khác.
- Việc lựa chọn các sản phẩm Hợp đồng tương lai để đầu tư phái sinh cũng hoàn toàn phù hợp với những thông lệ của quốc tế. Theo thống kê của nhiều quốc gia trên thế giới hiện nay cho thấy rằng Hợp đồng tương lai vẫn luôn được nhiều nhà đầu tư lựa chọn trong thị trường chứng khoán phái sinh.
- Ngoài ra với đặc tính thuận tiện và dễ dàng giao dịch, hợp đồng tương lai có tính thanh khoản cao, thời gian giao dịch mua bán được thực hiện liên tục trong ngày. Giao dịch 2 chiều, cơ hội có thể tìm được lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm điểm đã khiến các nhà đầu tư lựa chọn giao dịch đầu tư hợp đồng tương lai.
Ưu điểm của Hợp đồng tương lai
Giao dịch hợp đồng tương lai thường diễn ra tương tự như giao dịch cổ phiếu khác. Các nhà đầu tư dự đoán thị trường tăng điểm sẽ đặt lệnh mua để mở vị thế mua hợp đồng tương lai, khi thị trường tăng lên đúng như kỳ vọng, nhà đầu tư sẽ có được lợi nhuận. Ngược lại, các nhà đầu tư có thể mở ra vị thế khi bán hợp đồng tương lai để kiếm lời trong thời gian thị trường giảm điểm.
1. Lợi thế về đòn bẩy tài chính
Hợp đồng tương lại với đặc thù chỉ cần ký quỹ một phần giá trị, hợp đồng tương lai thường sẽ mang lại cho nhà đầu tư mức đòn bẩy rất cao, khiến cho số lãi nhận được có thể lớn hơn nhiều lần so với việc đầu tư vào cổ phiếu. Tuy nhiên, đòn bẩy cao có thể mang lại thiệt hại lớn nếu thị trường ngược lại với dự đoán của nhà đầu tư, do vậy nhà đầu tư cần theo dõi thị trường chặt chẽ khi nắm giữ hợp đồng tương lai.
2. Giao dịch T0 (mua/bán trong ngày)
Nếu trong giao dịch cổ phiếu, nhà đầu tư sau khi mua cổ phiếu phải chờ 02 ngày để cổ phiếu về tài khoản sau đó mới có thể thực hiện bán. Thì ở giao dịch hợp đồng tương lai lợi ích từ việc nhà đầu tư có thể ngay lập tức đóng vị thế mở. Như vậy nhà đầu tư có thể liên tục mở và đóng vị thế trong phiên giao dịch để tìm kiếm lợi nhuận trong mọi biến động của thị trường.
Hiểu theo nghĩa hẹp là nhà đầu tư mua hoặc bán trong ngày. Cuối ngày, các nhà đầu tư có thể đóng tất cả các vị thế đưa vị thế nắm giữ của mình về 0. Qua đó không chịu các biến động giá mua qua đêm. Ở một nghĩa rộng hơn giao dịch trên có thể tính là các vị thế nắm giữ qua đêm tới một nơi ngày.
3. Cơ hội tìm kiếm lợi nhuận khi thị trường đang giảm điểm
Trên thị trường cổ phiếu, nhà đầu tư hiện đang không có công cụ để tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường giảm điểm. Tuy nhiên, với hợp đồng tương lai nhà đầu tư hoàn toàn có thể thực hiện các việc này.
Các nhà đầu tư có thể tham gia vào vị thế bán hợp đồng tương lai bất kỳ lúc nào, nhưng với điều kiện duy nhất là nộp đủ số lượng ký quỹ yêu cầu trước khi tham gia hợp đồng. Khi chỉ số giảm đúng như đã dự đoán, thì các nhà đầu tư sẽ có được lợi nhuận từ giao dịch bán hợp đồng tương lai của mình.
4. Cơ chế giao dịch gần như tương tự chứng khoán thông thường
Sức hấp dẫn của hợp đồng tương lai được thể hiện ở việc các nhà đầu tư có thể mua hay bán mà không cần nắm giữ các tài sản cơ sở tương ứng, do bản chất hợp đồng tương lai đã là giao dịch dựa trên kỳ vọng giá của các nhà đầu tư.
Chính vì vậy khi có tin thị trường sẽ giảm, nhà đầu tư hoàn toàn có thể bán khống hợp đồng tương lai để bảo vệ danh mục trước đó mua lại để chốt lãi lỗ. Khi thực hiện phòng ngừa ruổi do bằng hợp đồng tương lai, sự tăng giảm các giá trị danh mục sẽ được bù đắp bằng việc tăng giảm của hợp đồng tương lai.
5. Hợp đồng tương lai có chiến lược giao dịch đầu cơ theo xu thế giá
Đây là chiến lược được sử dụng rất nhiều bởi tính đơn giản và mức độ hấp dẫn của nó nhưng cũng đi kèm với rủi ro cao hơn so các chiến lược khác.
Theo đó, nếu các nhà đầu tư dự báo thị trường sắp tới sẽ tăng giá thì tiến hành mua hợp đồng tương lai và chờ bán để đóng vị thế nếu giá tăng.
Ở chiều ngược lại nhà đầu tư sẽ thực hiện bản hợp đồng tương lai khi dự báo thị trường giảm điểm và thực hiện vị thế mua để đóng vị thế giao dịch.
Hạn chế của Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai sẽ phù hợp với các nhà đầu tư lướt sóng, dành cho những nhà đầu tư có nhiều thời gian để xem bảng điện và đồ thị.
– Với mức độ đòn bẩy cao theo đó sẽ tiềm ẩn rủi ro cao cho người giao dịch: Đòn bẩy là con dao hai lưỡi do đó khi dự báo về sự thay đổi của mức giá tài sản cơ sở đối với thị trường không đúng với thực sự được diễn ra hay như giá hợp đồng tương lai sẽ biến động theo chiều hướng gây bất lợi, rủi ro thua lỗ sẽ xảy ra. Mức độ thua lỗ được tính theo tỷ lệ phần trăm trên tổng “số vốn đầu tư ban đầu” hay có thể sẽ lớn hơn rất nhiều.
– Hợp đồng tương lai hạn chế khả năng tận dụng sự biến động có lợi của thị trường khi nhà đầu tư sử dụng hợp đồng tương lai để làm công cụ phòng ngừa rủi ro.
Giao dịch hợp đồng tương lai diễn ra thế nào?
Sơ đồ giao dịch hợp đồng tương lai
Trong quy trình diễn ra hợp đồng tương lai, thành viên giao dịch cũng là thành viên bù trừ.
- Thứ nhất: Nhà đầu tư tài khoản bù trừ và mở tài khoản giao dịch tại thành viên giao dịch
- Thứ 2: Trước khi thực hiện giao dịch, các nhà đầu tư nộp ký quỹ ban đầu cho thành viên giao dịch
- Thứ 3: Nhà đầu tư tiến hành đặt các lệnh giao dịch số lượng ký quỹ ban đầu, nhưng phải tương ứng với lệnh đặt, đồng thời cũng phải đảm bảo tổng số vị thế nắm giữ của các nhà đầu tư sẽ không được vượt quá giới hạn vị thế nếu lãnh được khớp. Lệnh gồm có các thông tin như sau:
+ Mua, bán hợp đồng loại nào?
+ Nhà đầu tư muốn đáo hạn là khi nào?
+ Mức giá tương lai của hợp đồng đó?
+ Số lượng hợp đồng muốn giao dịch là bao nhiêu?
- Thứ 4: Hệ thống giao dịch xác nhận lệnh được khớp và gửi kết quả giao dịch lại cho trung tâm bù trừ bài cho thành viên giao dịch. Tiếp đó thành viên giao dịch thông báo kết quả lệnh khớp cho các nhà đầu tư.
- Thứ 5: Dựa vào kết quả giao dịch đó, sở tính toán ra giá trị thanh toán của từng ngày. Sau đó dựa vào mà trung tâm bù trừ có thể tính toán được lãi hay lỗ của từng vị thế trong ngày giao dịch đó.
- Cuối cùng: Trung tâm bù trừ, sẽ tiến hành liên hệ ký quỹ đối với những tài khoản có số dư ký quỹ dưới mức quy định.
Nếu bị gọi ký quỹ, các nhà đầu tư phải thực hiện việc cung cấp đầy đủ số ký quỹ bị thiếu hụt.Trong trường hợp tài khoản ký quỹ còn số dư, các nhà đầu tư có thể rút phần dư này.
So sánh hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
- Điểm giống nhau
Cả hai hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều là những sản phẩm của thị trường chứng khoán phái sinh.
Là các công cụ đòn bảy tài chính phái sinh, cả 02 loại hợp đồng này đều có giá trị phụ thuộc vào giá tài sản cơ sở có thể là hàng hóa như kim loại hay nông sản, hoặc các công cụ tài chính như trái phiếu, cổ phiếu, lãi suất.
- Điểm khác nhau
So sánh hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
Chiến lược đầu tư Hợp đồng tương lai hiệu quả
- Chiến lược giao dịch đầu tư trong ngày
Giao dịch đầu tư trong ngày được hiểu là các nhà đầu tư sẽ giao dịch mua bán trong ngày, vào cuối ngày thì sẽ đóng tất cả các vị thế để đưa vị thể của mình đang nắm giữ về 0, từ đó sẽ không bị chịu nhưng biến động qua đêm.
- Chiến lược giao dịch đầu tư theo xu hướng giá
Đây hiện đang là chiến lược được các trader sử dụng nhiều nhất, với tính đơn giản và tính hấp dẫn của nó nhưng cũng đi kèm với nhiều rủi ro cao hơn những chiến lược khác. Vì vậy, khi các nhà đầu tư dự báo thị trường với xu hướng tăng trong tương lai thì họ sẽ mua hợp đồng tương lai và sẽ chờ bán để đóng vị thế khi giá tăng đi theo đúng xu hướng dự đoán.
Tiêu chí của hợp đồng tương lai chỉ số VN30
Định giá hợp đồng tương lai
Mức giá của một hợp đồng tương lai được xác định dựa trên mức cung và cầu thực tế của chính giao dịch đó xảy ra trên thị trường đối với các hợp đồng đó.
Giá trị hợp lý của một hợp đồng tương lai cổ phiếu (Fair value of Index Futures) = Giá của hiện tại (Spot Index) + Lãi vay (Interest) – Những khoản cổ tức (Dividend) phát sinh trong thời gian còn lại của hợp đồng.
F = Se(r-d)T
S: là giá cơ sở (chỉ số VN30)
e: là hằng số = 2.71
r: là lãi suất vay
d: đây là lợi suất cổ tức bình quân của chỉ số
T: là thời gian nắm giữ đến đáo hạn
Hợp đồng tương lai tại Việt Nam hiện nay
Hiện tại, ở thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam đang cung cấp hai dòng sản phẩm là hợp đồng tương lai trên trái phiếu Chính phủ - hợp Đồng tương lai trái phiếu chính phủ với kỳ hạn năm năm và 10 năm. và hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu hay còn gọi là hợp đồng tương lai VN30.
Theo thống kê của Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK) Hà Nội, sản phẩm hợp đồng tương lai VN30 có thể xem là thanh khoản cao và ổn định nhất trên thị trường chứng khoán phái sinh trong nước, đặc biệt là trước các diễn biến phức tạp của tình hình dịch bệnh Covid-19.
FTV- Chuyên tư vấn đầu tư chứng khoán, hàng hóa phái sinh hàng đầu Việt Nam
Nếu bạn muốn tham gia vào thị trường chứng khoán mà chưa có kinh nghiệm hoặc đang còn băn khoăn hãy liên hệ ngay với FTV – Công ty Cổ phần Đầu tư & Công nghệ FTV. Tại đây chúng tôi sẽ tư vấn về cách phòng ngừa rủi ro và đầu tư có lợi từ những chuyên gia nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư.
Đến với FTV, các bạn sẽ được cập nhật những thông tin mới nhất về biến động thị trường với các số liệu thống kê, phân tích. Đồng thời, tại đây bạn được cung cấp miễn phí 100% các loại tài liệu tham khảo như: biểu đồ, bảng thống kê thị trường, cũng như cách thức giao dịch của mỗi loại mặt hàng hóa.
Trên đây là một số thông tin về hợp đồng tương lai mà FTV chia sẻ, mong rằng các bạn có thêm về khái niệm hợp đồng tương lai là gì, ưu điểm của hợp đồng tương lai. Hy vọng qua bài viết vừa rồi đã cung cấp cho các bạn những thông tin kiến thức về hợp đồng tương lai và hợp đồng tương lai tại Việt Nam ra sao, giúp các bạn đúc kết cho mình những bài học bổ ích và có được những kế hoạch đầu tư tối ưu nhất. Để biết thêm thông tin chi tiết vui lòng liên hệ tới số HOTLINE 0983 668 883 hoặc truy cập vào trang web ftv.com.vn để được các chuyên gia tư vấn về đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh một cách hiệu quả.