ROA là gì? Cách tính và sử dụng chỉ số ROA trong chứng khoán

ROA là một chỉ số phân tích tài chính quan trọng nhằm mục đích đánh giá khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Bài viết này, FTV sẽ giải thích chi tiết về chỉ số ROA là gì, ROA được tính như thế nào và cách đọc sức khỏe tài chính của doanh nghiệp thông qua chỉ số ROA.

Chỉ số ROA là gì?

Chỉ số ROA là gì?

ROA (còn gọi là tỷ suất lợi nhuận trên tài sản) là một chỉ số tài chính cho nhà đầu tư biết một doanh nghiệp tạo ra bao nhiêu lợi nhuận so với giá trị tài sản họ đang có. Tài sản của một doanh nghiệp bao gồm tất cả những nguồn lực mà doanh nghiệp đó sở hữu hoặc kiểm soát để tạo ra được giá trị kinh doanh.

Chỉ số ROA cực kỳ quan trọng với các nhà đầu tư để giúp họ lựa chọn cổ phiếu tiềm năng. Thông qua chỉ số ROA, nhà đầu tư sẽ đánh giá được mức độ hiệu quả của một doanh nghiệp trong việc chuyển hoá vốn đầu tư thành lợi nhuận.

Cách tính chỉ số ROA

Công thức tính chỉ số ROA

Chỉ số ROA được tính cụ thể bởi công thức sau:

Trong đó:

Lợi nhuận sau thuế (sẽ được lấy từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp) và được tính như sau: Tổng thu – Tổng chi – Thuế thu nhập của doanh nghiệp.
Tổng tài sản là tổng trị giá tài sản của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo, được thể hiện trên bảng cân đối kế toán gồm: đầu tư tài chính, tài sản cố định, tiền và các khoản tương đương tiền, các khoản phải thu, hàng tồn kho, xây dựng cơ bản, bất động sản đầu tư và tài sản khác.
Đơn vị tính của chỉ số ROA chính là %

Ví dụ:

Nếu doanh nghiệp A có thu nhập ròng là 10 tỷ đồng, nhưng tổng tài sản là 50 tỷ đồng, khi đó tỷ lệ ROA sẽ là 20%. Tuy nhiên nếu doanh nghiệp cũng có khoản thu nhập tương tự như trên nhưng tổng tài sản là 80 tỷ đồng, ROA của B sẽ là 12,5%. Do đó, nhà đầu tư có thể nhận thấy được là việc cùng với mức lợi nhuận 10 tỷ đồng nhưng doanh nghiệp A lại có hiệu quả kinh doanh tốt hơn.

Ngoài ra các nhà đầu tư cũng nên chú ý đến tỷ lệ lãi suất mà doanh nghiệp phải trả cho những khoản vay nợ khác. Nếu một doanh nghiệp không kiếm được nhiều hơn số tiền mà dùng chi trả cho những hoạt động đầu tư, thì đây sẽ không phải là một dấu hiệu tốt. Ngược lại, nếu như chỉ số ROA mà tốt hơn chi phí vay thì đồng nghĩa là doanh nghiệp đang tận dụng tốt đòn bẩy tài chính.

Chỉ số ROA có ý nghĩa thế nào?

Chỉ số ROA cho biết số vốn sở hữu mà một doanh nghiệp bỏ ra để kinh doanh sẽ thu về mức lợi nhuận ròng là bao nhiêu. Chỉ số này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với cả chủ doanh nghiệp, nhà đầu tư và ngân hàng cho vay. Vậy ý nghĩa cụ thể của chỉ số ROA là gì?

Đối với chủ của doanh nghiệp

Chỉ số ROA có ý nghĩa trong việc phản ánh về mức độ hiệu quả hoạt động của một doanh nghiệp. Thông qua chỉ số này, những nhà quản lý doanh nghiệp sẽ biết được số vốn bỏ ra đầu tư và mức lợi nhuận ròng mang lại là bao nhiêu.

Ví dụ:

Doanh nghiệp A có chỉ số ROA = 15% trong năm 2021. Điều này có nghĩa là với 1 tỷ đồng tài sản thì doanh nghiệp thu về 150 triệu lợi nhuận tương ứng trong năm. Nếu như chỉ số ROA càng cao thì doanh nghiệp đó sử dụng tài sản càng hiệu quả.

Chỉ số ROA trong vai trò làm yếu tố cơ sở để doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh. Chỉ số ROA thường được sử dụng để so sánh giữa các thời kỳ hoặc với các doanh nghiệp trong cùng quy mô và trong lĩnh vực. Nếu như chỉ số ROA cao thì doanh nghiệp sẽ duy trì được chiến lược kinh doanh hiện tại, còn chỉ số ROA thấp thì lãnh đạo của doanh nghiệp cần có sự điều chỉnh kế hoạch kinh doanh.

Đối với các nhà đầu tư

ROA là một chỉ số tài chính có ý nghĩa với những nhà đầu tư trong việc lựa chọn các mã cổ phiếu tốt để đầu tư. Doanh nghiệp nào mà có chỉ số ROA cao hơn so với những doanh nghiệp cùng lĩnh vực thì khả năng sinh lời lại càng tốt.

Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa rằng giá cổ phiếu của doanh nghiệp đó sẽ cao hơn. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng nên thực hiện so sánh chỉ số ROA của doanh nghiệp với chính nó trong quá khứ để xem liệu doanh nghiệp này có đang hoạt động tốt lên không.

Đối với các ngân hàng cho vay

Chỉ số ROA phản ánh được tổng quan về tình hình tài chính của một doanh nghiệp. Dựa vào đó mà ngân hàng sẽ đánh giá được tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp để đưa ra quyết định nên cho doanh nghiệp vay vốn không.

Chỉ số ROA được sử dụng thế nào trong đầu tư chứng khoán

Chỉ số ROA được sử dụng thế nào trong đầu tư chứng khoán

Trước khi đưa ra các quyết định đầu tư vào cổ phiếu của một doanh nghiệp nhà đầu tư có thể sử dụng chỉ số ROA để nhận định, đánh giá doanh nghiệp. Việc đánh giá chỉ số ROA được dựa vào các yếu tố sau:

Lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp

Thông thường cơ cấu tài sản của những lĩnh vực khác nhau sẽ có sự khác nhau:

Những doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp nặng như: thép, xi măng… sẽ cần nhiều tài sản cố định với giá trị lớn hơn. Chính vì thế chỉ số ROA thường sẽ thấp hơn
Những doanh nghiệp ngành dịch vụ hoặc công nghệ thông tin… sẽ không yêu cầu quá nhiều tài sản cố định thì chỉ số ROA thường sẽ cao hơn.

Khi so sánh chỉ số ROA, các nhà đầu tư nên đối chiếu với các doanh nghiệp tương đồng trong cùng một lĩnh vực để đưa ra những nhận định và đánh giá chính xác.

Chỉ số ROA trung bình của ngành

Các nhà đầu tư cũng có thể sử dụng chỉ số ROA trung bình của ngành để lựa chọn được mã cổ phiếu tốt. Nếu như một doanh nghiệp có chỉ số ROA lớn hơn với mức trung bình ngành thì khả năng doanh nghiệp đó đang sử dụng hiệu quả tài sản hơn so với các đối thủ.

Chỉ số ROA của doanh nghiệp trong quá khứ

Việc so sánh chỉ số ROA của chính doanh nghiệp đó trong quá khứ cũng rất quan trọng. Có nhiều trường hợp, chỉ số ROA doanh nghiệp cao hơn so với mức trung bình của ngành nhưng lại có xu hướng đi xuống so với những năm trong quá khứ. Đầu tư vào các doanh nghiệp như vậy rất dễ gặp rủi ro.

Ngược lại nếu như chỉ số ROA tăng trưởng đều qua các năm và cũng cao hơn khi so sánh với trung bình của ngành thì đây là một tiêu chí tuyệt vời để nhà đầu tư lựa chọn những mã cổ phiếu tốt.

Chỉ số ROA bao nhiêu là doanh nghiệp hoạt động tốt?

Sau khi đã biết chỉ số ROA là gì thì nhà đầu tư thường đặt ra câu hỏi chỉ số ROA bao nhiêu là tốt? Theo tiêu chuẩn quốc tế thì chỉ số ROA của một doanh nghiệp có đủ năng lực tài chính cần phải lớn hơn 7.5%. Tuy nhiên không có một con số tuyệt đối chỉ số ROA bao nhiêu là tốt. Các doanh nghiệp cần phải xem xét chỉ số này qua nhiều năm, tốt nhất là từ 3 năm trở lên để có thể đưa ra những đánh giá khả quan.

Nếu như một doanh nghiệp có thể duy trì được chỉ số ROA lớn hơn hoặc bằng 10% ít nhất trong 3 năm liên tục thì được đánh giá là hiệu quả kinh doanh tốt. Doanh nghiệp đã sử dụng tài sản hiệu quả khi chỉ số ROA có xu hướng tăng lên.

Bên cạnh đó, để xác định được chỉ số ROA bao nhiêu là tốt? còn phải phụ thuộc vào những yếu tố đã đề cập trên:

Doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực nào
So sánh chỉ số ROA với các đối thủ trong cùng lĩnh vực
So sánh chỉ số ROA của chính doanh nghiệp đó với kết quả ở trong quá khứ

Ví dụ: Qua Báo cáo tài chính của doanh nghiệp A, chỉ số ROA tại kỳ này là 10%, kỳ trước là 8% và chỉ số ROA trung bình ngành là 7.5%. Như vậy, chúng ta có thể đưa ra kết luận là: Tỷ lệ sinh lời của tài sản kỳ này đã cao hơn kỳ trước và chỉ số ROA doanh nghiệp so với trung bình ngành có sức sinh lời tốt hơn so với mặt bằng chung.

Ưu điểm và hạn chế của chỉ số ROA

Khi sử dụng chỉ số ROA trong phân tích tài chính của doanh nghiệp, nhà đầu tư cần nắm rõ ưu điểm và hạn chế của chỉ số này.

Ưu điểm

Cách tính chỉ số ROA đơn giản, dễ sử dụng và thường được các nhà đầu tư mới trên thị trường vào áp dụng khi phân tích cổ phiếu.
Có thể sử dụng để đánh giá được hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp cũng như bộ máy có được vận hành có tốt không.

Hạn chế

Cũng như những chỉ số khác, chỉ số ROA không phải là tuyệt đối mà chỉ phản ánh được một khía cạnh của doanh nghiệp và không thể bao trùm cả bức tranh tài chính. Để đưa ra quyết định đầu tư thì nhà đầu tư cần kết hợp với những chỉ số khác để có cái nhìn đúng đắn hơn.
Chỉ số ROA không có ý nghĩa nếu như đem ra so sánh với những doanh nghiệp khác ngành. Chẳng hạn có một số lĩnh vực như tài chính ngân hàng hay doanh nghiệp bảo hiểm thì chỉ số ROA trên 2% đã được xem là hoạt động có hiệu quả. Tuy nhiên đối với một số ngành công nghiệp nặng thì chỉ số này cần phải trên 10% mới được đánh giá là hoạt động tốt.
Lợi nhuận của một doanh nghiệp sẽ thường xuyên có biến động vì vậy chỉ số ROA tính trong một thời gian ngắn sẽ không hiệu quả. Do vậy các nhà đầu tư nên đánh giá chỉ số ROA trong thời gian dài.
Lợi nhuận là chỉ tiêu mà các doanh nghiệp có thể sử dụng những phương pháp kế toán để cắt giảm hoặc thổi phồng vì các lợi ích riêng. Chính vì điều này mà chỉ số ROA có thể bị bóp méo.

Mối quan hệ giữa chỉ số ROA ROE

Mối quan hệ giữa chỉ số ROA ROE

Chỉ số ROA ROE luôn song hành cùng nhau khi đánh giá về tài chính doanh nghiệp

Chỉ số ROE (còn gọi là Return on Equity) là tỷ số lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu. Chỉ số ROE phản ánh được hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu cùng với mức độ rủi ro cơ cấu tài sản. Do vậy, chỉ số ROA dù là một chỉ số quan trọng nhưng lại không được đánh giá cao bằng chỉ số ROE.
Mối quan hệ giữa chỉ số ROA và chỉ số ROE là thông qua hệ số vay nợ, do vậy nợ càng ít càng tốt. Chính vì thế trường hợp tỷ lệ giữa nợ trên vốn chủ sở hữu nhỏ hơn 1 là một điều lý tưởng nhất.
Theo quy chuẩn quốc tế, nếu như một doanh nghiệp có chỉ số ROE lớn hơn 15%. Điều này thể hiện doanh nghiệp đủ năng lực tài chính. Khi đó chỉ số ROA sẽ lớn hơn 7.5%.
Tuy nhiên để đánh giá được tình hình doanh nghiệp chính xác nhất, không nên xét ở từng năm riêng lẻ. Nhà đầu tư nên xét ít nhất trong 3 năm. Nếu như doanh nghiệp duy trì chỉ số ROE > 10% và kéo dài được ít nhất 3 năm sẽ là doanh nghiệp hoạt động tốt.
Chỉ số ROA >7.5% và duy trì được trong 3 năm thì doanh nghiệp hoạt động tốt.

Kết luận

Trên đây là những thông tin chi tiết về chỉ số ROA là gì, cách tính chỉ số ROA cũng như tầm quan trọng của chỉ số này trong đầu tư. Hy vọng rằng những kiến thức FTV chia sẻ sẽ giúp ích cho các nhà đầu tư khi quyết định lựa chọn các cổ phiếu hiệu quả. Ngoài ra nhà đầu tư cũng nên sử dụng chỉ số ROA kết hợp cùng với những chỉ số khác để có một cái nhìn tổng quát hơn về tình hình sức khỏe tài chính của một doanh nghiệp.

FTV– đơn vị chuyên tư vấn đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh uy tín tại Việt Nam

Thị trường chứng khoán năm 2022 đang được đánh giá là một kênh đầu tư hấp dẫn thu hút nhiều nhà đầu tư với rất nhiều yếu tố khác nhau. Nếu nhà đầu tư đang muốn thử sức với thị trường chứng khoán mà còn lo ngại hay chưa có nhiều kinh nghiệm thì liên hệ ngay đến FTV chúng tôi. Tại đây, Quý nhà đầu tư sẽ được đội ngũ chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực tư vấn về các cách phòng ngừa rủi ro cũng như phương pháp đầu tư đem về lợi nhuận cao.

Đến với FTV, nhà đầu tư sẽ được cập nhật các thông tin mới nhất về những biến động trên thị trường bằng số liệu thống kê và các bảng phân tích thị trường. Đồng thời, nhà đầu tư cũng sẽ được cung cấp miễn phí tài liệu để tham khảo như: thống kê thị trường, biểu đồ cũng như phương thức giao dịch của từng loại hàng hóa.

Nếu còn những câu hỏi thắc mắc về ROA là gì? hay muốn biết thêm những thông tin chi tiết, nhà đầu tư có thể liên hệ trực tiếp qua số HOTLINE 0983 668 883 của công ty Cổ phần Đầu tư và Công nghệ FTV để được tư vấn nhanh nhất và chính xác nhất.

Xem thêm: