.png){kind=logo}
Lợi nhuận bình quân được biết đến là công cụ giúp cho các nhà sản xuất có thể đo lường được tỷ suất lợi nhuận đã đạt được trên mỗi đơn vị sản phẩm được sản xuất hay bán ra ngoài thị trường. Mặc dù vậy không phải ai cũng biết về khái niệm này trong tài chính. Vậy lợi nhuận bình quân là gì? Khái niệm này có những vai trò như thế nào? Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu kỹ hơn thông qua nội dung bài viết dưới đây nhé !
Lợi nhuận bình quân là gì?
Lợi nhuận bình quân
Lợi nhuận bình quân được biết đến là chỉ số được các chủ doanh nghiệp quan tâm trong quá trình kinh doanh. Chỉ số này thường có ảnh hưởng đến sự cạnh tranh và phát triển của các công ty, doanh nghiệp sản xuất đó.
Lợi nhuận bình quân trong thành ngữ tiếng Anh là Average Profit. Đây là tổng lợi nhuận thu được chia cho sản lượng tổng lợi nhuận được tính ở mỗi thời kỳ khác nhau. Qua đó, doanh nghiệp có thể xác định được tỷ suất lợi nhuận thu về trên mỗi đơn vị sản phẩm được sản xuất hay bán ra ngoài thị trường.
Ngoài ra, lợi nhuận bình quân có thể được xem là lợi nhuận thông thường khi lợi nhuận của nền kinh tế bao gồm chi phí bằng 0.
Cách tính toán lợi nhuận bình quân
Sau khi nắm bắt được lợi nhuận bình quân là gì, chúng ta cùng tìm hiểu về cách tính các yếu tố trong nền kinh tế. Với công thức như sau:
Lợi nhuận bình quân của doanh nghiệp = Doanh thu bình quân - Chi phí bình quân
Trong công thức trên, có hai yếu tố quan trọng tác động tới lợi nhuận là doanh thu bình quân và chi phí bình quân
Doanh thu bình quân thường được tính bằng cách lấy tổng doanh thu chia cho số lượng các đơn vị sản phẩm bán ra trên thị trường. Mức doanh thu bình quân còn được tính toán dựa trên tổng doanh số bán hàng trong một khoảng thời gian nhất định.
Chi phí bình quân còn được tính bằng cách lấy tổng chi phí phát sinh chia cho số lượng đơn vị sản phẩm được sản xuất. Trong kinh tế học, số lượng hàng hóa được sản xuất bằng số lượng hàng hóa đã bán ra.
>> Tham khảo: Lợi nhuận giữ lại là gì? Đặc điểm, ý nghĩa và cách xác định
Những vai trò chính của lợi nhuận bình quân
Lợi nhuận bình quân mang đến rất nhiều lợi ích cho các doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Cùng tìm hiểu xem vai trò của lợi nhuận đầu tư là gì nhé !
Thứ nhất, giúp cho doanh nghiệp dễ dàng đưa ra các sự lựa chọn hơn
Vai trò đầu tiên của lợi nhuận bình quân đối với các công ty, doanh nghiệp là giúp các đơn vị này có thể đưa ra sự lựa chọn thích hợp. Các doanh nghiệp luôn phải đưa ra sự lựa chọn, đặc biệt là trong các giai đoạn khó khăn.
Lúc này các công ty, doanh nghiệp sẽ tính toán lại lợi nhuận bình quân để xem một sản phẩm có khả năng sinh lời hay không? Từ đó ban lãnh đạo công ty sẽ đưa ra quyết định có nên thay đổi sản phẩm đó hay giữ lại để tiếp tục đầu tư.
Có thể hiểu đơn giản là doanh nghiệp AA kinh doanh sản phẩm bột giặt ở trong thành phố X. Lúc này doanh nghiệp AA sẽ dựa vào lợi nhuận bình quân để xác định, tính xem sản phẩm bột giặt tại thành phố X mang về bao nhiêu lợi nhuận so với ở địa điểm khác. Khi lợi nhuận bình quân của sản phẩm bột giặt ở mức cao tại địa điểm này, doanh nghiệp AA có thể sẽ tiếp tục duy trì sản xuất và cung cấp sản phẩm này.
Nếu trong trường hợp khác là lợi nhuận bình quân của sản phẩm bột giặt tại thành phố X đang ở mức thấp, doanh nghiệp AA có thể sẽ cần phải cân nhắc lại để xem xét cho việc thay thế sản phẩm khác.
Thứ hai, giúp dễ dàng đánh giá doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hay không?
Quy luật lợi nhuận bình quân
Không chỉ giúp các doanh nghiệp có thể đưa ra sự lựa chọn, lợi nhuận bình quân còn giúp đánh giá hoạt động của doanh nghiệp một cách hiệu quả. Thông qua yếu tố này, các nhà đầu tư có thể đánh giá được công ty, doanh nghiệp đó đang hoạt động như thế nào ở cả trong khoảng thời gian phát triển lẫn thời gian rơi vào khủng hoảng và khó khăn.
Ví dụ như trong giai đoạn năm 2020, có một đơn vị cung cấp dịch vụ truyền thông BB hoạt động tốt hơn so với những công ty cùng ngành ngay cả trong giai đoạn thị trường khó khăn.
Đối với những công ty, doanh nghiệp còn lại, khi lợi nhuận bình quân đã không còn đảm bảo giữ được mức ổn định, ban lãnh đạo doanh nghiệp có thể quyết định ngừng sản xuất hay xem xét lại sự thay đổi việc quản lý của mình với kỳ vọng chuyển biến tình hình kinh doanh sang một hướng tích cực hơn.
Thứ ba, hỗ trợ nhà đầu tư xem xét thu mua doanh nghiệp khác một cách đúng đắn
Các nhà đầu tư muốn thu mua các doanh nghiệp khác sẽ cần xem xét dựa vào yếu tố lợi nhuận bình quân. Bên cạnh những thông tin quan trọng đã được cung cấp về mức lợi nhuận mà công ty, doanh nghiệp đó có thể tạo ra, các nhà đầu tư có thể cân nhắc, xem xét thêm về tình hình hoạt động của doanh nghiệp và tài sản doanh nghiệp đang nắm giữ và quản lý như thế nào?
Trong trường hợp lợi nhuận bình quân của công ty, doanh nghiệp đó ở mức cao và hiệu quả hơn, các nhà đầu tư có thể sẽ nhận được khoản lợi nhuận lớn thông qua hoạt động mua bán hoặc sáp nhập.
Cách xác định lợi nhuận bình quân chính xác
Sau khi đã hiểu được khái niệm và vai trò, hãy cùng tìm hiểu về cách xác định lợi nhuận bình quân, các bạn hoàn toàn có thể tính toán được lợi nhuận bình quân của một doanh nghiệp hay một bộ phận nào đó bằng công thức tính lợi nhuận bình quân.
Có thể thực hiện tính toán lợi nhuận bình quân của các bộ phận trong hoạt động doanh nghiệp nhằm đánh giá hiệu quả làm việc của các nhà quản lý. Thông qua các phép tính của lợi nhuận bình quân chia giá bán trung bình hoặc doanh thu trung bình, các bạn có thể tính toán được tỷ suất lợi nhuận trung bình của một sản phẩm hay một doanh nghiệp.
Trong trường hợp nếu bạn là nhà đầu tư chứng khoán, bạn hoàn toàn có thể tính lợi nhuận bình quân các giao dịch mà bản thân đã thực hiện trong vòng một tháng với một cổ phiếu cụ thể hoặc trên toàn danh mục. Qua đó, các bạn có thể cân nhắc và xem xét kỹ lưỡng những thay đổi của hoạt động giao dịch đó có mang đến hiệu quả hay không?
>> Tham khảo: Lãi suất thả nổi là gì? Có nên vay lãi suất thả nổi không
Sự hình thành của tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả sản xuất
Nguyên nhân hình thành nên tỷ suất lợi nhuận bình quân
Cạnh tranh xuất hiện và gắn liền với sự hình thành và phát triển của nền kinh tế hàng hóa. Cạnh tranh là sự ganh đua, sự đấu tranh gay gắt giữa người sản xuất, người kinh doanh hàng hóa nhằm giành giật những điều kiện có lợi về sản xuất và tiêu thụ hàng hóa để thu về lợi nhuận bình quân cao nhất.
Cạnh tranh trong nội bộ của ngành và sự hình thành của giá trị thị trường
Đây là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong cùng một ngành, sản xuất cùng một loại hàng hóa, nhằm mục đích là giành ưu thế trong sản xuất và trong tiêu thụ hàng hóa để thu được lợi nhuận siêu ngạch.
Cạnh tranh trong nội bộ ngành được thực hiện thông qua các biện pháp như cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa quá trình sản xuất, nâng cao chất lượng hàng hóa, cải tiến mẫu mã. Làm cho giá trị cá biệt của hàng hóa do các doanh nghiệp sản xuất ra thấp hơn giá trị xã hội để thu được lợi nhuận siêu ngạch.
Kết quả cạnh tranh trong nội bộ của ngành dẫn đến việc hình thành các giá trị xã hội của những loại hàng hóa này. Có nghĩa là giá trị thị trường của hàng hóa làm cho điều kiện trong quá trình sản xuất trung bình của một ngành bị thay đổi, giá trị xã hội của hàng hóa cũng bị giảm xuống, chất lượng hàng hóa được nâng cao và chủng loại hàng hóa phong phú hơn.
Sự cạnh tranh giữa các ngành và việc hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân
Cạnh tranh giữa các ngành là sự cạnh tranh giữa các ngành sản xuất khác nhau trong doanh nghiệp nhằm mục đích để tìm nơi đầu tư có lợi hơn, có nghĩa là nơi có tỷ suất lợi nhuận bình quân cao hơn.
Biện pháp cạnh tranh là tự do di chuyển tư bản từ ngành này sang ngành khác. Điều này có nghĩa là phân phối tư bản và các ngành sản xuất khác nhau. Kết quả của cuộc cạnh tranh của ngành này là hình thành nên tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá trị của hàng hóa chuyển thành giá cả sản xuất.
Như các bạn đều biết, ở các ngành có những điều kiện sản xuất tự nhiên trong một nền kinh tế kỹ thuật và được tổ chức quản lý khác nhau thì tỷ suất lợi nhuận bình quân cũng sẽ khác nhau.
Trong xã hội hiện nay có rất nhiều ngành sản xuất khác nhau, với các điều kiện sản xuất không giống nhau, vì thế lợi nhuận bình quân thu được và tỷ suất lợi nhuận không giống nhau nên các nhà đầu tư phải chọn ngành nào có tỷ suất lợi nhuận cao nhất để đầu tư.
Trong xã hội, có ba ngành sản xuất công nghiệp khác nhau như cơ khí, dệt, da. Tư bản đầu tư đều là 100%, tỷ suất giá trị thặng dư cũng là 100%. Tư bản ứng trước đều sẽ chu chuyển hết giá trị vào các sản phẩm. Nhưng do tính chất kinh tế và kỹ thuật của mỗi ngành là khác nhau nên cấu tạo hoạt động của các doanh nghiệp cũng rất khác nhau. Nếu như số lượng giá trị thặng dư của doanh nghiệp nào tạo ra cũng bằng lợi nhuận đó thu được thì tỷ suất lợi nhuận bình quân sẽ khác nhau.
Mời các bạn theo dõi bảng phân tích dưới đây:
Xác định tỷ xuất lợi nhuận bình quân của các doanh nghiệp
Trong trường hợp trên, ngành da là ngành có tỷ suất lợi nhuận bình quân cao nhất, tư bản ở các ngành khác sẽ chuyển sang làm cho quy mô sản xuất của ngành da mở rộng hơn, các sản phẩm của ngành da cũng đa dạng hơn, tỷ lệ cung sản phẩm của ngành da lớn hơn cầu và giá cả sẽ hạ xuống, tỷ suất lợi nhuận sẽ giảm.
Ngược lại, quy mô sản xuất ở những ngành mà tư bản di chuyển sẽ bị thu hẹp hơn, tỷ lệ cung nhỏ hơn cầu, giá cả lúc này sẽ tăng cao hơn và dẫn đến tỷ suất lợi nhuận bình quân tăng.
Chính vì thế mà sự tự do di chuyển tư bản từ ngành này sang ngành khác đã làm thay đổi tỷ suất lợi nhuận bình quân của ngành và dẫn đến hình thành tỷ suất lợi nhuận là ngang bằng nhau, Khi đó mỗi ngành đều nhận được tỷ suất lợi nhuận là 30%. Đó là tỷ suất lợi nhuận chung hay còn gọi là tỷ suất lợi nhuận bình quân và được ký hiệu là p'.
Tỷ suất lợi nhuận bình quân là con số trung bình của tất cả các loại tỷ suất lợi nhuận khác nhau. Hay hiểu đơn giản hơn là tỷ suất lợi nhuận bình quân là tỷ số theo phần trăm giữa tổng giá trị thặng dư và tổng giá trị tư bản xã hội.
Lợi nhuận bình quân là lợi nhuận bằng nhau của tư bản đầu tư vào các ngành sản xuất khác nhau. Đó chính là lợi nhuận mà các nhà tư bản thu được căn cứ vào tổng tư bản đầu tư nhân với tỷ suất lợi nhuận bình quân.
Sự hình thành của tỷ suất lợi nhuận bình quân đã làm cho quy luật giá trị thặng dư, quy luật kinh tế cơ bản của chủ nghĩa tư bản bị biến dạng đi rất nhiều. Quy luật giá trị thặng dư hoạt động trong giai đoạn chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh thể hiện sự hình thành quy luật lợi nhuận bình quân.
Sự hình thành nên giá cả sản xuất
Giá cả sản xuất = k + p'
Trong nền kinh tế sản xuất tư bản chủ nghĩa, khi có sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân thì các giá trị của hàng hóa chuyển hóa thành giá cả sản xuất.
- Giá cả sản xuất bằng chi phí sản xuất cộng với lợi nhuận bình quân.
- Giá trị là cơ sở của giá cả sản xuất.
- Giá cả hoạt động sản xuất lại là phạm trù kinh tế tương đương với phạm trù giá cả.
Đây cũng là cơ sở của giá cả hàng hoá trên thị trường. Giá cả sản xuất sẽ điều tiết giá cả của thị trường, giá cả thị trường lại xoay quanh giá cả sản xuất. Khi giá trị của hàng hóa chuyển hóa thành giá cả sản xuất thì quy luật giá trị cũng có hình thức biểu hiện thành quy luật của giá cả sản xuất.
Kết luận
Với thắc mắc về khái niệm, vai trò và công thức tính toán lợi nhuận bình quân là gì,... các bạn có thể hiểu một cách đơn giản về lợi nhuận bình quân là cách để các doanh nghiệp có thể tính toán được tỷ suất lợi nhuận đạt được trên mỗi sản phẩm sản xuất hoàn thiện hay bán ra trên thị trường. Đây là công cụ hữu ích trong quá trình hoạt động kinh doanh của các nhà đầu tư, cũng như doanh nghiệp. Trên đây, bài viết được chia sẻ bởi chuyên mục kiến thức FTV, mong rằng đã đem đến thật nhiều kiến thức bổ ích cho quý bạn đọc.
Đơn vị chuyên tư vấn các kiến thức về đầu tư chứng khoán, hàng hóa phái sinh uy tín tại Việt Nam - Công ty Cổ phần Đầu tư và Công nghệ FTV
Thị trường chứng khoán tại Việt Nam trong năm 2022 vẫn luôn được đánh giá cao vì là kênh đầu tư hấp dẫn với nhiều yếu tố. Điều đó khiến rất nhiều người vẫn đang quan tâm và muốn thử sức với lĩnh vực đầu tư tài chính này.
Là một trong những “tân binh”, bạn hy vọng có thể bắt tay ngay vào quá trình đầu tư chứng khoán nhưng lại chưa có nhiều kiến thức hay ai truyền đạt kinh nghiệm về lĩnh vực này thì bạn có thể liên hệ ngay với FTV. Tại đây, chúng tôi luôn có đội ngũ chuyên gia tư vấn giàu kinh nghiệm, tận tình hướng dẫn về các cách thức đầu tư sinh lời và phòng ngừa rủi ro trong giao dịch hiệu quả.
Các bạn vui lòng liên hệ ngay với công ty FTV bằng cách truy cập vào website ftv.com.vn hoặc gọi trực tiếp đến số Hotline 0983 668 883 để được giải đáp về lợi nhuận bình quân là gì, vai trò và hiệu được cách tính toán khoản lợi nhuận này một cách chính xác nhất nhé !
Xem thêm:
