.png){kind=logo}
Khi tìm hiểu về lĩnh vực kinh tế vĩ mô hoặc những môn kinh tế, bạn sẽ nghe nhắc nhiều đến chỉ số GNP. Vậy cụ thể GNP là gì? Trên thực thế, nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa hai thuật ngữ GNP và GDP. GNP gồm những loại nào và cách xác định chỉ số này ra sao? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây của chúng tôi để hiểu về thuật ngữ GNP nhé.
GNP là gì?
GNP là gì?
GNP (từ viết tắt tiếng Anh là Gross National Product) là tổng sản phẩm quốc dân đo lường tổng giá trị bằng tiền của tất cả sản phẩm cuối cùng do công dân của 1 nước làm ra (kể cả trong và cả ngoài nước) trong một thời kỳ nhất định (thường sẽ là 1 năm).
Sản phẩm cuối cùng được xem là hàng hóa được tiêu thụ cuối cùng bởi những người tiêu dùng mà không phải là những sản phẩm được sử dụng như sản phẩm trung gian trong sản xuất những sản phẩm khác.
Ví dụ cụ thể về GNP:
Ví dụ 1: Công dân Việt Nam đầu tư để xây dựng nhà máy tại Lào thì lợi nhuận sau thuế của nhà máy đó sẽ được tính là một phần GNP của Việt Nam. Ngoài ra, lương của người lao động Việt làm việc cho nhà máy đó cũng là một phần trong tổng sản phẩm quốc dân của nước ta.
Ví dụ 2: Nhà máy sản xuất ô tô do chủ sở hữu là công dân Mỹ đầu tư tại Việt Nam thì lợi nhuận thu được sau thuế từ nhà máy sẽ được tính là một phần GNP của Mỹ chứ không phải của Việt Nam bởi vốn sử dụng trong quá trình sản xuất (nhà xưởng, máy móc,...) thuộc sở hữu của người Mỹ.
Lương của công nhân người Việt là một phần GNP của Việt Nam, trong khi lương của công nhân Mỹ làm việc tại nhà máy đó là một phần của GNP của Mỹ.
Bản chất của GNP là gì?
Chúng ta đã tìm hiểu GNP là gì ở phần trên. Vậy bản chất của GNP là gì?
Bản chất của GNP thể hiện qua một số yếu tố sau đây:
- GNP cộng nhiều sản phẩm để thành chỉ tiêu duy nhất về giá trị của hoạt động kinh tế. GNP sử dụng giá thị trường để thực hiện điều đó do giá thị trường phản ánh giá trị của hàng hóa.
- GNP biểu thị một cách đầy đủ những hàng hóa, sản xuất ra bởi nền kinh tế và được bán hợp pháp trên thị trường. Thế nhưng vẫn tồn tại những sản phẩm mà GNP không biểu thị được ví dụ như: sản phẩm được sản xuất và bán trong nền kinh tế ngầm.
- GNP bao gồm những hàng hóa hữu hình như: quần áo, thực phẩm, xe hơi, dịch vụ vô hình như cắt tóc,khám bệnh,….
- GNP bao gồm giá trị của hàng hóa và dịch vụ cuối cùng, không tính giá trị của hàng hóa trung gian. Nếu như hàng hóa trung gian được mang vào sản xuất ra sản phẩm thì sản phẩm này không được đưa ra dùng mà sẽ đưa vào hàng tồn kho để bán trong tương lai. Lúc này, hàng hóa trung gian được xem là hàng hóa cuối cùng và vẫn được tính vào GNP.
- GNP gồm những loại hàng hóa, dịch vụ được sản xuất ở thời điểm hiện tại. Không bao gồm các giao dịch liên quan đến hàng hóa được sản xuất trong quá khứ.
- Các yếu tố sản xuất của quốc gia cho dù có tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh ở bất kỳ nơi nào trên thế giới thì kết quả tạo ra cũng tính vào GNP của nước đó.
- GNP phản ánh giá trị sản xuất được thực hiện ở khoảng thời gian 1 năm hay 1 quý. GNP phản ánh lượng chi tiêu hay thu thập trong thời kỳ đó.
Vai trò của GNP
Vai trò của GNP
Đối với nền kinh tế vĩ mô của một quốc gia, chỉ số GNP đóng vai trò rất quan trọng. Cụ thể là:
- GNP biểu thị quy mô thu nhập và mức sống của công dân một quốc gia. Theo đó, khi tiến hành nghiên cứu GNP tính theo giá cố định, nhà kinh tế sẽ biết được tình hình gia tăng thu nhập cũng như cải thiện mức sống của người dân một nước trong một khoảng thời gian xác định.
- GNP là thước đo đánh giá sự phát triển kinh tế của một đất nước. Chỉ số này được tính bằng tổng giá trị bằng tiền của những sản phẩm cuối cùng và dịch vụ mà công dân của một nước làm ra tại một khoảng thời gian xác định. Hay nói cách khác chỉ số GNP là chỉ số đo lường “sức khỏe kinh tế” của một quốc gia.
- Nếu tốc độ tăng GNP thực tế thấp hơn tốc độ tăng dân số thì mức thu nhập bình quân đầu người sẽ giảm. Vì vậy, khi tiến hành phân tích và so sánh về mức sống, người ta thường sử dụng chỉ tiêu thu nhập quốc dân đầu người.
Hạn chế của GNP
Bên cạnh những ưu điểm thì tổng sản phẩm quốc gia GNP cũng có những hạn chế nhất định. Đối với người khởi nghiệp, kết quả sản xuất của một người mang hai quốc tịch có thể vô tình sẽ được tính vào GNP bởi hai quốc gia khác nhau. Ví dụ như một công dân Mỹ chuyển đến Đức và bắt đầu sản xuất những sản phẩm y tế thì công việc sản xuất của công dân đó sẽ được tính gấp đôi khi GNP toàn cầu được ước tính. Nếu như chỉ sử dụng GNP sẽ khiến cho việc so sánh nền kinh tế của những quốc gia khác nhau trở nên khó khăn bởi hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp hoạt động trên quy mô toàn cầu và mạng lưới thương mại quốc tế phức tạp hơn. Vì vậy, nhiều quốc gia tính toán giá trị kinh tế bằng cách sử dụng chỉ số GDP - tổng sản phẩm quốc nội. GNP vẫn bỏ sót một số sản phẩm chẳng hạn như sản phẩm được sản xuất và bán ra trong nền kinh tế ngầm hoặc sản phẩm tự cung, tự cấp như rau, củ, quả,…
Phân loại GNP
Để xác định rõ ràng những sản phẩm được tiêu thụ và xây dựng công thức tính một cách chuẩn xác nhất, người ta đã phân chia chỉ số GNP thành 2 loại chính bao gồm:
- GNP danh nghĩa (viết tắt là GNPn): Giá trị của GNP danh nghĩa chính là thước đo để tính tổng giá trị sản phẩm quốc dân được sản xuất ra tại 1 thời kỳ nhất định (Tính theo giá cả hiện hành). Sẽ không có sự điều chỉnh nào cho lạm phát được tính đến. Thêm vào đó, GNP danh nghĩa thường được các chuyên gia sử dụng để nghiên cứu về mối quan hệ tài chính ngân hàng.
- GNP thực (viết tắt là GNPr): Giá trị của GNP thực là chỉ số đo lường tổng sản phẩm cuối cùng được sản xuất ra bên ngoài thị trường trong 1 thời kỳ nhất định. Tuy nhiên, chỉ số này được tính theo giá cố định của năm được chọn làm mốc. Chính vì vậy, GNP thực thường được sử dụng để phân tích tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia.
Hướng dẫn tính GNP
Hướng dẫn tính GNP
- Cách 1: Tính GNP dựa trên GDP
Là cách tính dựa trên tổng sản phẩm quốc nội GDP, khi đó GNP sẽ được tính theo công thức:
GNP = GDP + Thu nhập ròng từ nước ngoài
Trong đó, chỉ số [Thu nhập ròng từ nước ngoài] sẽ được tính bằng chênh lệch giữa thu nhập từ những yếu tố xuất khẩu và thu nhập từ những yếu tố nhập khẩu.
Cụ thể là:
GNP = GDP + (Thu nhập từ yếu tố xuất khẩu - Thu nhập từ yếu tố nhập khẩu)
Với công thức đó, GNP sẽ bằng tổng sản phẩm quốc nội GDP cộng phần chênh lệch giữa thu nhập chuyển ra nước ngoài và thu nhập chuyển vào trong nước hiểu (đơn giản là phần chênh giữ thu nhập của người Việt Nam ở nước ngoài và thu nhập của người nước ngoài ở Việt Nam)
- Cách 2: Tính GNP dựa vào khái niệm chi tiêu
GNP = (X - M) + NR + C + I + G
Trong đó:
-
- X được xem là sản lượng kim ngạch xuất khẩu ròng thuộc về sản phẩm hàng hóa và dịch vụ
- M được xem là sản lượng kim ngạch nhập khẩu ròng thuộc về sản phẩm hàng hóa và dịch vụ
- NR được xem là thu nhập ròng từ những tài sản ở nước ngoài
- C chính là chi phí tiêu dùng của cá nhân
- I chính là tổng mức đầu tư cá nhân quốc nội
- G chính là chi phí Nhà nước dùng cho việc tiêu dùng
Phân biệt GNP với GDP
Phân biệt GNP với GDP
Tổng sản phẩm quốc nội (viết tắt là GDP) và Tổng sản phẩm quốc dân (viết tắt là GNP) của một quốc gia có giống nhau hay không? Làm thế nào để có thể phân biệt hai chỉ số kinh tế này? Tổng sản phẩm trong nước phản ánh tổng thu nhập của tất cả mọi người trong một nền kinh tế. Nhưng nói một cách cụ thể thì khái niệm “mọi người” gồm những ai? Có tính những người Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài và người nước ngoài làm việc tại Việt Nam không? Để trả lời cho những câu hỏi này, chúng ta cần phải phân biệt tổng sản phẩm quốc nội với tổng sản phẩm quốc dân.
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) là tổng thu nhập có được trong nước. Nó gồm cả thu nhập mà người nước ngoài kiếm được trong nước và không bao gồm thu nhập mà người dân nước đó kiếm được tại nước ngoài. Tổng sản phẩm quốc dân (GNP) là tổng thu nhập người dân một nước (có nghĩa là công dân của một nước) kiếm được. Nó gồm cả thu nhập người dân một nước kiếm được ở nước ngoài và không bao gồm thu nhập người nước ngoài kiếm được trong nước.
Hai chỉ tiêu về thu nhập trên khác nhau, bởi vì một cá nhân có thể kiếm được thu nhập tại một nước nhưng là công dân của nước khác. Để hiểu rõ được sự khác nhau giữa GDP và GNP, chúng ta sẽ có một số ví dụ cụ thể. Giả sử có một công dân Việt Nam sang Mỹ lao động trong một thời gian. Thu nhập mà công dân kiếm được ở Mỹ chính là bộ phận GDP của Mỹ bởi vì khoản thu nhập này kiếm được tại nước Mỹ. Những khoản thu nhập này lại không phải là bộ phận GNP của Mỹ mà chính là bộ phận GNP của Việt Nam, bởi vì người công dân không mang quốc tịch Mỹ.
Tương tự, nếu công dân Mỹ làm việc tại Việt Nam, thu nhập của công dân đó là bộ phận GNP của Mỹ, nhưng lại không phải là bộ phận GDP của Mỹ mà chính là bộ phận GDP của Việt Nam. Trong hầu hết các trường hợp, người ta không cần phải phân biệt giữa GDP và GNP. Vì hầu hết, dân cư kiếm phần lớn thu nhập của họ là ở nước mình nên GDP và GNP không khác nhau nhiều lắm. Trước đây, những nhà hoạch định chính sách Mỹ sử dụng GNP làm một chỉ tiêu chủ yếu để phản ánh thu nhập của nền kinh tế. Tuy nhiê, vào năm 1991, Bộ Thương mại Mỹ chuyển sang sử dụng GDP. Xét trên toàn thế giới thì GDP là chỉ tiêu được sử dụng nhiều hơn. Và hệ thống tài khoản thu nhập quốc dân còn bao gồm những chỉ tiêu khác của thu nhập. Chúng có khác nhau một chút so với định nghĩa về GDP và GNP. Nhưng điều quan trọng là chúng ta phải biết các chỉ tiêu này vì những nhà kinh tế và báo chí thường nhắc tới chúng.
Bản chất:
Đối với tiêu chí này, chỉ số GNP đề cập đến tổng giá trị sản phẩm mà người dân của một quốc gia sản xuất cả ở trong nước và ngoài nước. Còn đối với chỉ số GDP đề cập đến tổng sản phẩm được sản xuất cũng như tiêu thụ trong phạm vi lãnh thổ của 1 quốc gia. Sự khác biệt của chúng được hiển thị một cách rõ ràng.
Mức độ phản ánh:
Khi nhắc đến mức độ phản ánh, người ta sẽ đánh giá cao GNP về mặt số lượng hàng hóa, dịch vụ mà người dân có thể mua căn cứ vào sự chênh lệch tài sản nước ngoài. GDP cũng phản ánh rất tốt số lượng hàng hóa và dịch vụ được sản xuất ra bên ngoài thị trường. Từ đó có thể làm căn cứ để xác định bình quân đầu người tại một quốc gia cụ thể.
Qua những thông tin vừa rồi, chúng ta có thể kết luận rằng chỉ số GNP phản ánh về vấn đề mua còn GDP phản ánh về vấn đề sản xuất.
Tính ứng dụng:
Chỉ số GNP được ứng dụng rộng rãi để những chuyên gia tính toán về mối quan hệ tài chính ngân hàng một quốc gia. Thông thường, ngân hàng thế giới sử dụng chỉ số này để tính toán.
Còn đối với chỉ số GDP, mọi quốc gia trên thế giới đều sử dụng GDP để tính bình quân đầu người. Do đó, có thể phản ánh được nguồn thu nhập cũng như mức độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia một cách chính xác.
Mối quan hệ của GNP Và GDP
Mối quan hệ của GNP và GDP được phản ánh qua công thức:
GNP = GDP + NIA
Trong đó:
- NIA là thu nhập ròng từ nước ngoài. NIA được tính bằng công thức như sau:
NIA = Thu nhập ròng từ những yếu tố xuất khẩu – Thu nhập ròng từ những yếu tố nhập khẩu
Có thể thấy được mối quan hệ giữa GNP và GDP như sau:
- Nếu GDP lớn hơn GNP: chứng tỏ sức mạnh kinh tế của nước nhà còn yếu.
- Nếu GDP nhỏ hơn GNP: chứng tỏ tiềm năng phát triển và sức mạnh kinh tế của một quốc gia rất tốt.
Kết luận
Vừa rồi là những thông tin cơ bản về GNP là gì – tổng thu nhập quốc gia. Có thể nói, GNP là một trong những chỉ tiêu kinh tế đóng vai trò cực kỳ quan trọng giúp chúng ta có thể nhìn nhận, đánh giá những vấn đề đang tồn tại về quốc gia đó. Mặc dù còn tồn tại một số hạn chế nhất định nhưng chúng ta vẫn không thể phủ nhận tầm quan trọng của nó. Mong rằng, qua bài viết này, bạn đọc đã có những kiến thức tổng quan nhất về GNP. Và đừng quên theo dõi FTV để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé.
FTV – Luôn tự hào là đơn vị đi đầu trong lĩnh vực tư vấn về đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh uy tín nhất hiện nay
Với phương châm: TÂM – TÍN – TIN – TRÍ – TRỊ, FTV luôn cố gắng, nỗ lực không ngừng học hỏi, phục vụ quý Khách hàng theo cách tốt nhất để “CÙNG NHAU KIẾN TẠO TƯƠNG LAI TỐT ĐẸP HƠN!“.
Nếu có câu hỏi thắc mắc nào về GNP là gì hoặc cần hỗ trợ đầu tư hãy liên hệ đến chúng tôi qua HOTLINE 0983 668 883 để được giải đáp nhanh nhất.
Xem thêm:
