.png){kind=logo}
Thị trường tài chính từ trước đến nay luôn luôn chứa đựng rất nhiều điều thú vị. Những sự kiện lịch sử xảy ra trong quá khứ là kiến thức hấp dẫn mà các nhà đầu tư luôn thích thú, tìm tòi. Trong đó có các sự kiện về bong bóng Dotcom. Vậy bong bóng Dotcom là gì. Hiện tượng bong bóng này có ảnh hưởng như thế nào tới đất nước Mỹ. Hãy cùng với FTV tìm hiểu chi tiết hơn trong nội dung ngay sau đây nhé.
Tổng quan về thuật ngữ Dotcom
Khái niệm của bong bóng Dotcom là gì?
Dotcom là thuật ngữ chỉ các công ty sử dụng mạng internet trên nền tảng chính cho hoạt động kinh doanh của mình. Từ Dotcom xuất phát tại địa chỉ mạng mà khách hàng sử dụng để truy cập vào website. Chữ “com” là viết tắt của Commercial - thương mại, còn dấu chấm “.” ở đằng trước trong tiếng Anh được viết là “dot", ghép lại thành Dotcom.
Thuật ngữ này xuất hiện rộng rãi từ năm 1995, khi các tổ chức và những cá nhân đăng ký một số lượng lớn tên miền “.com”. Đến năm 2002, internet trải qua một đợt bùng nổ được gọi là bong bóng Dotcom.
Xem thêm: Bong bóng chứng khoán là gì?
Bong bóng Dotcom là gì?
Bong bóng Dotcom tiếng Anh là Dotcom Bubble, đây là bong bóng thị trường chứng khoán Mỹ, xảy ra vào thập niên 90 khi các cổ phiếu của những công ty có công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp và hoạt động dựa trên internet với tên miền “.com” bị đầu cơ quá mức dẫn đến sụp đổ.
Hiện tượng bong bóng Dotcom góp phần cùng nhiều nhân tố khác đã tạo nên sự thịnh vượng trong nền kinh tế ở Mỹ vào những năm cuối cùng của thập niên 90, thời kỳ này người ta coi là "nền kinh tế mới". Trong khi nhiều chuyên gia cho rằng đây là dấu hiệu của sự thịnh vượng bất thường.
Nguồn gốc của sự việc này được cho là bởi sự ra mắt của World Wide Web vào năm 1989, mở ra kỉ nguyên mới của công ty khởi nghiệp dựa trên nền tảng internet và công nghệ trong những năm 1990, tiếp tục đà tăng trưởng đến khi thập kỷ đó kết thúc. Lúc bấy giờ, sự chú ý của giới truyền thông và các nhà đầu tư chỉ chăm chăm đổ dồn vào công ty Dotcom tạo nên hiệu ứng bong bóng khổng lồ.
Đến năm 2002, nền tảng internet trải qua một đợt bùng nổ lớn, có quá nhiều công ty, nhà đầu tư dùng nguồn vốn của bản thân và cổ phiếu vào công ty internet cho đến khi công ty này phá sản.
Sau sự việc đó, công ty nào trụ được thì sẽ tiếp tục phát triển đến hôm nay và hiện được định giá lên đến vài tỷ đô la.
>> Xem thêm: Hội chứng hoa Tulip là gì? Bài học rút ra cho các nhà đầu tư
Bong bóng Dotcom vào những năm 1990 tại Mỹ
Bong bóng Dotcom những năm 1990 tại Mỹ là sự kiện có sức ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế toàn cầu. Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết hiện tượng này đã diễn ra như thế nào?
Bối cảnh ra đời của bong bóng Dotcom và sự phát triển
Bối cảnh của Dotcom là gì?
Bong bóng Dotcom là bong bóng kinh tế có sức ảnh hưởng đến giá cổ phiếu liên quan đến ngành công nghệ trong những năm 1990 đến 2000 ở Mỹ. Sự kiện khủng hoảng của bong bóng Dotcom đã bị kích hoạt do sự thổi phồng về ngành công nghiệp internet mới.
Sự phát triển mạnh mẽ vào cuối năm 90, khi quyền truy cập vào internet trở nên phổ biến, máy tính phát triển chiếm một phần vô cùng quan trọng trong cuộc sống hằng ngày. Microsoft giới thiệu về hệ điều hành Windows 95 vào năm 1995, thực hiện cải tiến vượt trội so với phiên 3.1. Các công ty tiếp tục cạnh tranh nhau về việc chế tạo phần cứng máy tính làm cho giá thành bị giảm mạnh. Điều này đã tạo điều kiện để mọi người có cơ hội sử dụng máy tính cá nhân.
Tiếp theo, trình duyệt Internet Netscape đời phiên bản thứ tư, mở ra kỉ nguyên của lĩnh vực thương mại điện tử và nâng cao khai thác sức mạnh hệ thống thông tin quản lý.
Công ty Netscape tiến hành IPO vào tháng 08/1995 với mức giá mỗi cổ phiếu là 58.25$ sau khi kết thúc phiên giao dịch đầu tiên. Trong suốt năm 1995, công ty này mỗi quý đều có giá trị tăng gấp đôi, đây cũng là ngày bắt đầu của bong bóng Dotcom lần thứ nhất.
Nhận được sự đầu tư nhanh chóng và dễ dàng đó, giá trị cổ phiếu cũng tăng nhanh chóng mặt. Giá trị của NASDAQ thay đổi đạt nhiều đỉnh cao tới 5000 điểm vào năm 2000. Các công ty tung ra thị trường trong đợt IPO này và thu về mức giá khổng lồ.
Giá cổ phiếu cũng nhiều lần tăng chóng mặt, các nhà đầu tư đánh giá nơi đây như một xứ sở thần tiên và nếu ai đó có ý tưởng đều có thể bắt đầu tiến hành kiếm tiền.
Quá trình bong bóng Dotcom vỡ
Đầu năm 2000, sự cố máy tính mang tên Y2K - Lỗi thiên niên kỷ xảy ra cùng với các chỉ số như sản lượng thiết bị doanh nghiệp tăng 74%, chi phí xây dựng tăng lên 35% trong khi hàng hóa tiêu thụ chỉ ở mức 18%. Điều này khiến cho FED nhận ra nền kinh tế Mỹ đang tăng trưởng quá nhanh nên vội vã tăng lãi suất ngân hàng với mong muốn kìm lại đà tăng trưởng đó.
Đồng thời lúc này trong đầu các nhà đầu tư đã tỏ sự hoài nghi về sự nhiệm màu những công nghệ mà họ đã xuống tiền. Hậu quả là nhiều công ty, doanh nghiệp công nghệ có nguy cơ phá sản vì không thể trả đủ lãi vay ngân hàng.
Ngày 10/03/2000, chỉ số NASDAQ - The Nasdaq Stock Market đạt 5048.62 điểm, cao gấp khoảng 200 lần chỉ số P/E thực tế. Bong bóng Dotcom đạt cực thịnh cùng thương vụ sáp nhập hai gã khổng lồ là Time Warner và AOL trị giá 165 tỷ USD, đây được coi là thỏa thuận tệ nhất trong lịch sử. Tiếp đến ngày 13/03/2000, chính phủ Nhật Bản đưa tin họ chính thức rơi vào khủng hoảng tài chính, nền tài chính toàn cầu khi đó cũng bắt đầu đưa tin xấu.
Vụ kiện tụng của Microsoft tại nước Mỹ về việc chống độc quyền xuất hiện những kết quả bất lợi, phải chi trả một khoản tiền không nhỏ, ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu và chỉ số NASDAQ.
Bài báo Burning Fast của Barron’s của tổ chức tài chính lớn của Mỹ đã vạch trần tình trạng doanh nghiệp Dotcom là đơn vị đang phải chịu lỗ và không có khả năng sinh lời trong thời gian tới, tồi tệ hơn cả là công ty này sẽ hết vốn khiến cho quả bong bóng căng tròn đột ngột vỡ tan.
Các công ty lớn bắt đầu đặt lệnh bán chính cổ phiếu của họ để chốt lời, kéo theo hệ quả nhiều nhà đầu tư bán tháo nhằm chốt lời, cắt lỗ. Dẫn đến làn sóng có tên là Panic Selling làm thị trường bị ảnh hưởng và rung lắc mạnh mẽ. Các nhà đầu tư nhanh chóng tháo chạy, rút toàn bộ vốn ở công ty Dotcom vì cho rằng không có cách nào để kiếm được lợi nhuận bền vững trong tương lai ở công ty này nữa.
Giá cổ phiếu giảm mạnh, các ngân hàng lại tăng lãi suất với nhóm tiền đã cho vay trước đó làm cho vốn hóa tại công ty Dotcom bị giảm dần, cụ thể là Cisco, Yahoo, Netscape, phải mất đến 75%- 98%. Nhiều công ty tuyên bố phá sản vì không còn vốn để tiếp tục hoạt động.
Ước tính có khoảng 1.75 nghìn tỷ USD biến mất khỏi thị trường. NASDAQ giảm sát mốc 1000 vào năm 2002 vào khoảng 77% mức giảm điểm lớn thứ tư trong lịch sử. Các công ty Dotcom như quân cờ lần lượt sụp đổ, dù là công ty đó từng được định giá hàng trăm tỷ USD nhưng hiện tại bây giờ không khác gì một công ty rác.
Sự kiện này đã phần nào tác động mạnh đến nền kinh tế của nước Mỹ, cùng sự việc khủng bố vào ngày 11/09 làm cho đất nước này rơi vào khủng hoảng phần sâu hơn. Khoảng 400.000 công việc liên quan đến IT biến mất, hầu hết công ty đều tuyên bố phá sản, kể cả công ty Blue chip cũng mất hơn 80% giá trị, bong bóng Dotcom chính thức vỡ. Các công ty còn sót lại như Amazone,Ebay, Priceline, chỉ số NASDAQ phải mất hơn 15 năm sau đó mới ổn định trở lại như cũ.
>> Xem thêm: Hiện tượng thiên nga đen là gì?
Tác động của bong bóng Dotcom
Tác động của bong bóng Dotcom
Hiện tượng về bong bóng Dotcom đã làm cho nền kinh tế nước Mỹ bị khủng hoảng trầm trọng, mặc dù vậy vẫn còn rất nhiều công ty trụ lại được và phát triển mạnh mẽ cho đến tận ngày nay.
Công ty Dotcom mang đến làn sóng mới cho nền kinh tế thế giới vào những năm 1990. Giá trị của công ty tăng mạnh hơn bất kỳ một ngành công nghiệp nào khác cùng thời kỳ đó và thực tế doanh nghiệp internet này khi đó có rất ít tài sản vật chất mà vẫn được định giá rất cao trên thị trường chứng khoán.
Dù là công ty không có lịch sử lợi nhuận chính xác nhưng vẫn nhận có được lượng vốn đầu tư lớn từ rất nhiều nhà đầu tư với hy vọng sự phát triển ngành công nghệ. Đã có nhiều công ty với hình thức Dotcom chỉ tập trung vào tốc độ tăng trưởng và mức độ nhận diện của thương hiệu, mục tiêu chính là đạt được giá trị cao trên thị trường công nghệ, bất chấp việc công ty bán đó có rất ít sản phẩm.
Sau đó bong bóng vỡ, công ty internet bắt đầu công bố việc thiếu hụt lợi nhuận, các nhà đầu tư chuyển tiền sang công cụ tài chính khác, tình trạng bán tháo và sụt giảm của giá cổ phiếu đã diễn ra. Một lượng lớn các khoản đầu tư bị mất, sự suy thoái của nước Mỹ và các quốc gia liên quan đã diễn ra.
Một số công ty trong bong bóng Dotcom
Trên website chuyên bán sản phẩm cho thú cưng tên pets.com không thể sống sót sau khi bong bóng vỡ, mặc dù đã chi hơn 2 triệu USD cho quảng cáo mang tên Super Bowl. Giá cổ phiếu công ty đạt 14 triệu USD trên một cổ phiếu vào đầu năm 2000 nhưng công ty lại báo cáo lỗ 147 triệu USD. Điều này làm cho giá cổ phiếu vô tình giảm xuống 01 USD và buộc công ty phải phá sản.
Amazon.com là một trong số ít công ty thành công và tồn tại sau sự sụp đổ của vụ bong bóng Dotcom. Mức giá bán lần đầu tiên trung bình 01 USD trên cổ phiếu và tăng dần lên gần 05 USD vào năm 1997. Đến đầu tháng 01/1998 giá cổ phiếu tăng vọt lên 92 USD và năm 1999 đạt 100 USD trên một cổ phiếu.
Sau khi bong bóng vỡ, giá cổ phiếu giảm sâu còn 6-7 USD trên một cổ phiếu. Phải mất gần 10 năm đến khoảng năm 2010, cổ phiếu Amazon mới bắt đầu tăng trở lại và có lúc đạt 3000 USD trên một cổ phiếu trong năm 2020. Hiện nay, doanh nghiệp này có mức tăng trưởng bền vững và vẫn tiếp tục duy trì, hiện là một trong những công ty tỷ đô.
>> Tham khảo: Play to Earn là gì?
Bài học rút ra về bong bóng Dotcom
Bài học rút ra sau bong bóng Dotcom
Đối với các nhà đầu tư
Trong thời đại công nghệ tiên tiến hiện nay, xu hướng phát triển áp dụng kỹ thuật số ngày càng phổ biến. Có lẽ trong số chúng ta cũng hiểu được các giá trị cuộc sống mà internet mang lại. Bản chất của nền tảng internet không hề xấu, nhưng nó lại là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng vỡ bong bóng Dotcom.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được đưa ra nhưng các chuyên gia cho rằng nguyên nhân chính là do quan điểm về sự thịnh vượng hão huyền kết hợp cùng với sự hạn chế trong những hiểu biết, ấn tượng mơ hồ về thời đại internet khi đó.
Là một nhà đầu tư thông thái, các bạn cần đủ thông tin và kiến thức để áp dụng vào lĩnh vực muốn tham gia. Đừng vội vàng đầu tư vào những start up với vẻ ngoài hào nhoáng, mang trong mình sứ mệnh hướng đến tương lai tốt đẹp, trong khi mô hình hoạt động lại xa với thực tiễn. Không nên mù quáng mà chỉ chạy theo nguồn lợi nhuận và đặt hết niềm tin về một tương lai internet thần kỳ mà không hề hiểu rõ về nó, không xác định chính xác công ty đang làm gì.
Bong bóng Dotcom hình thành trong vòng gần 05 năm rồi vỡ, để lại nhiều bài học xương máu về giá trị cốt lõi của ngành công nghệ. Rõ ràng ứng dụng công nghệ, máy móc vào sản xuất trở nên phổ biến, góp phần không nhỏ trong sự phát triển nền kinh tế Mỹ nói riêng, toàn thế giới nói chung. Tùy vào quan điểm của mỗi người mà các bạn sẽ có cái nhìn đúng đắn hơn cho phương thức đầu tư của bản thân.
Đối với doanh nghiệp
Khuynh hướng chi tiêu của công ty Dotcom hầu hết đều cho thấy, các doanh nghiệp này thường chi rất nhiều tiền vào quảng cáo để xây dựng thị phần trong thời gian rất ngắn. Trong khi đó, các doanh nghiệp lại cung cấp sản phẩm, dịch vụ miễn phí hoặc với mức giá cũng rất rẻ mạt. Điều này khiến doanh nghiệp thu không đủ để bù vào các khoản chi và dẫn tới lỗ liên tục.
Đây cũng là một bài học cho các doanh nghiệp, cần cân đối giữa nguồn thu và các khoản chi tiêu, cần đảm bảo các nguồn thu bền vững trong quá trình kinh doanh của mình.
Kết luận
Bong bóng Dotcom là bong bóng thị trường chứng khoán Mỹ, xảy ra vào thập niên 90 khi các cổ phiếu của những công ty công nghệ cao, công ty khởi nghiệp và hoạt động trên internet với tên miền “.com” bị đầu cơ quá mức dẫn đến sụp đổ. Thông qua những nội dung trên mà chúng tôi vừa cung cấp, hy vọng sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về khái niệm bong bóng Dotcom, cũng như biết về sự hình thành, phát triển và sụp đổ của hiện tượng này. Từ đó giúp các bạn định hướng đúng đắn hơn chiến lược đầu tư, hạn chế các rủi ro trong quá trình giao dịch của bản thân mình.
FTV - Đơn vị uy tín tại thị trường Việt Nam chuyên tư vấn kiến thức đầu tư chứng khoán, hàng hóa phái sinh
Chúng tôi hiện nay đang từng bước phấn đấu để trở thành định chế tài chính uy tín mang lại thật nhiều giá trị cho các đối tác, khách hàng và các thành viên của mình.
Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào về bong bóng Dotcom, các bạn vui lòng liên hệ ngay với Công ty Cổ phần Đầu tư và Công nghệ FTV bằng cách truy cập nhanh vào website ftv.com.vn để đặt câu hỏi hoặc gọi trực tiếp đến số Hotline 0983 668 883. FTV chúng tôi luôn luôn có đội ngũ chuyên gia nhiều kinh nghiệm sẵn sàng tư vấn, tận tình hỗ trợ 24/7.
Trên đây là những thông tin về bong bóng Dotcom, hy vọng đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này để không chỉ mở mang kiến thức mà còn có thể áp dụng hiệu quả trong thực tiễn.
