.png){kind=logo}
Nền kinh tế nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng đều dưới sự kiểm soát của Nhà nước, thế nhưng việc thao túng thị trường chứng khoán đôi khi vẫn diễn ra. Hành động đã này tạo ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là đối với những nhà đầu tư nhỏ lẻ. Vậy Thao túng thị trường chứng khoán là gì, Làm thế nào để nhận ra các hành vi thao túng thị trường? Hãy cùng FTV tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Thao túng thị trường chứng khoán là gì?
Thao túng thị trường chứng khoán là gì?
Thao túng thị trường hay còn được gọi là Market manipulation. Đây là những hành vi cố ý gây ảnh hưởng tới thị trường thông qua các phương pháp khác nhau nhằm mục đích trục lợi cho bản thân.
Trên thị trường chứng khoán, thao túng thường hay được thực hiện thông qua việc lợi dụng quy luật cung - cầu để tác động tới mức giá. Quy mô của thị trường sẽ ảnh hưởng rất lớn đến khả năng xảy ra hiện tượng thao túng. Một thị trường có quy mô, số lượng người tham gia lớn thì việc thao túng sẽ trở nên khó khăn hơn. Ngược lại, thị trường nhỏ thì rất dễ bị thao túng hơn.
Theo Điều 3 khoản 2 Nghị định 156/2020/NĐ-CP, thao túng trên thị trường chứng khoán là việc thực hiện các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán cũng như thị trường chứng khoán bao gồm một, một số hay tất cả các hành vi dưới đây:
-
Sử dụng một hay nhiều tài khoản giao dịch của mình hay của người khác hoặc thông đồng việc mua, bán chứng khoán liên tục nhằm tạo ra cung - cầu giả tạo. Đặt lệnh mua, bán cùng loại chứng khoán trong cùng một ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua - bán chứng khoán mà không dẫn tới chuyển nhượng thực sự quyền sở hữu hay quyền sở hữu chỉ luân chuyển giữa các thành viên trong nhóm nhằm tạo giá chứng khoán, cung - cầu giả tạo.
-
Liên tục mua, bán chứng khoán với khối lượng lớn chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa của thị trường nhằm tạo ra mức giá mở cửa hoặc giá đóng cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường.
-
Giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết hoặc lôi kéo người khác liên tục đặt lệnh mua, bán chứng khoán làm ảnh hưởng lớn đến cung cầu và giá chứng khoán nhằm thao túng giá chứng khoán.
-
Đưa ra ý kiến 1 cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các phương tiện thông tin đại chúng về một loại chứng khoán, tổ chức phát hành chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng tới giá của loại chứng khoán đó sau khi đã thực hiện giao dịch cũng như nắm giữ vị thế đối với loại chứng khoán đó.
-
Sử dụng các phương thức hay thực hiện các hành vi giao dịch khác, kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để tạo ra cung cầu giả tạo, thao túng giá chứng khoán.
Ví dụ: Một nhóm người huy động tiền để cùng mua 1 mã chứng khoán cụ thể. Việc này sẽ tạo ra nguồn cầu giả, khiến cho giá cổ phiếu tăng cao và tác động đến tâm lý nhà đầu tư cá nhân. Họ tin vào những tín hiệu lạc quan do đội thao túng tạo ra. Sau đó, các nhà đầu tư mua vào cổ phiếu. Điều này khiến cho giá cổ phiếu bị đẩy cao hơn.
Khi giá cổ phiếu đã được đẩy lên đến mức kỳ vọng, nhóm thao túng sẽ đột ngột xả hàng. Lúc này, họ đã thu được 1 nguồn lợi lớn nhờ chênh lệch giá. Những nhà đầu tư cá nhân khác sẽ gặp thua lỗ lớn do mua đỉnh bán đáy.
Cách thao túng thị trường trong chứng khoán
Cách thao túng thị trường trong chứng khoán
Sau khi giải đáp câu hỏi thao túng thị trường chứng khoán là gì, bạn cần biết thêm về 05 hình thức thao túng thị trường thường gặp:
Lan truyền tin đồn, tin giả thất thiệt
Đây là hình thức thao túng mà rất nhiều đối tượng lựa chọn. Những tin đồn xấu về 1 công ty sẽ được phát hành nhằm mục đích khiến cho thị trường chứng khoán bị lệch lạc. Điều này có thể mang đến tiếng xấu cho đơn vị phát hành, thị trường và nhà đầu tư. Từ đó, giá cổ phiếu cũng sẽ bị ảnh hưởng và giảm theo.
Thổi phồng giá cổ phiếu
Hình thức thổi phồng giá cổ phiếu hay còn được gọi là Pump and dump. Đây là hành động đội lái mua vào 1 lượng cổ phiếu lớn để đẩy giá. Sau đó, khi giá đã lên tới mức như mong muốn, họ sẽ bán ra nhằm mục đích thu lợi nhuận. Việc thổi phồng giá cổ phiếu sẽ giúp cho những người thao túng thị trường mua được cổ phiếu mà họ kỳ vọng với giá rẻ và bán chúng ra với giá cao.
Thực hiện các giao dịch giả
Hình thức này tên tiếng Anh là Spoofing the tape. Giao dịch giả là đặt những giao dịch chứng khoán lớn nhưng lại không có ý định mua. Điều này làm cho giá cổ phiếu tăng vọt và kéo theo nhiều nhà đầu tư sẽ mua. Sau đó kẻ thao túng sẽ rút lại giao dịch, dẫn đến thua lỗ cho nhiều nhà đầu tư.
Ví dụ: Anh P có 100.000 cổ phiếu của công ty ABC và có ý định bán. Anh P đặt một lệnh mua với một lượng lớn cổ phiếu nhưng sẽ hủy ngay trước khi được khớp. Trên bảng giá chứng khoán Việt Nam, các nhà đầu tư có thể nhìn thấy lệnh các lệnh đặt chờ mua với khối lượng lên đến hàng chục triệu cổ phiếu tại mức giá thấp hơn giá đang khớp. Đây sẽ được gọi là kê lệnh, với mục đích định hướng cho những nhà đầu tư khác muốn mua phải mua với mức giá cao hơn mới khớp được.
Lệnh mua này đã tạo ra 1 lượng cầu ảo đối với cổ phiếu công ty Z, đẩy giá cổ phiếu lên cao hơn. Sau đó, anh P sẽ bán lượng cổ phiếu của mình với mức giá cao này. Vậy là thông qua 1 lệnh mua giả, anh P đã thành công thao túng thị trường.
Mua, bán cổ phiếu ngay lập tức
Việc mua và bán cổ phiếu ngay lập tức cũng gần tương tự với hình thức Spoofing the tape. Hậu quả của hình thức này chính là khiến giá cổ phiếu tăng hay giảm đột ngột. Qua đó, rất nhiều nhà đầu tư sẽ bị thu hút và cuốn theo sự thay đổi, làm mất cân bằng thị trường.
Hành động này rất khó để thực hiện ở thị trường Việt Nam do sau khi mua cổ phiếu trong nước, các nhà đầu tư cần chờ 03 ngày sau mới được phép bán. Tuy nhiên, nếu những kẻ thao túng giá sử dụng nhiều tài khoản và có sẵn lượng cổ phiếu nhất định để sẵn sàng bán, và sẵn 1 lượng tiền để mua thì hoàn toàn có thể mua hoặc bán trao tay trên các tài khoản nhằm thao túng thị trường 1 cách dễ dàng. Giới chuyên môn hay gọi đây là hình thức lướt sóng T+, hay lướt trong phiên.
Tội thao túng thị trường chứng khoán sẽ bị phạt như thế nào?
Tội thao túng thị trường chứng khoán sẽ bị phạt như thế nào?
Theo Điều 211, Bộ Luật Hình sự năm 2015, nếu các cá nhân thực hiện các hành vi thao túng thị trường có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay phạt hành chính tùy vào mức độ nghiêm trọng
- Truy cứu trách nhiệm hình sự
Hình phạt chính:
+ Khung 01:
Bị phạt từ 500 triệu đến 2 tỷ hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm nếu thực hiện thao túng thị trường mà gây ra 1 trong những ảnh hưởng sau:
-
Thu lợi từ 500 triệu đến dưới 1,5 tỷ.
-
Gây tổn thất cho các nhà đầu tư trong khoảng 1 tới 3 tỷ đồng.
+ Khung 02:
Nộp phạt từ 2 đến 4 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 2 tới 7 năm nếu có hành vi thao túng thuộc 1 trong các trường hợp sau:
-
Thực hiện có tổ chức.
-
Thu lợi bắt đầu từ 1,5 tỷ đồng trở lên.
-
Gây ra tổn thất cho các nhà đầu tư từ 3 tỷ đồng
-
Tái phạm tội, có tính chất nguy hiểm.
- Hình phạt bổ sung:
-
Mức phạt từ 50 triệu đồng - 250 triệu đồng.
-
Không được phép đảm nhận 1 số chức vụ, bị đình chỉ công việc từ 1 – 5 năm.
Phạt hành chính
Theo quy định, nếu thực hiện thao túng nhưng chưa tới mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt gấp 10 lần số tiền thu lợi bất hợp pháp. Mức phạt tối đa không quá 03 tỷ đồng đối với tổ chức và không quá 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân. Ngoài ra, cũng có 1 số hình thức phạt bổ sung như sau:
-
Với các công ty, chi nhánh công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ: đình chỉ kinh doanh từ 1 – 3 tháng.
-
Với các cá nhân hành nghề chứng khoán: bị tước chứng chỉ hành nghề từ 18 – 24 tháng.
Thí dụ: Ông Trịnh Văn Quyết - Chủ tịch Tập đoàn FLC đã bị phạt 1,5 tỷ đồng và bị đình chỉ giao dịch 05 tháng sau khi bán chui 74,8 triệu cổ phiếu ngày 10/01/2022.
Làm thế nào để phòng tránh các hành vi thao túng chứng khoán?
Nếu không đủ tỉnh táo, bạn có thể sẽ bị thua lỗ nặng nề bởi các hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Dưới đây là 1 số lời khuyên cho các nhà đầu tư khi tham gia thị trường:
Tích lũy các kiến thức về thị trường chứng khoán
Trước tiên, nhà đầu tư cần nắm rõ các kiến thức về thị trường chứng khoán. Bạn cần tìm hiểu rõ về quy luật cung - cầu, các yếu tố gây ảnh hưởng tới giá của cổ phiếu. Qua đó, bạn có thể chủ động hơn trong việc đầu tư, có những đánh giá chính xác về thị trường cũng như giảm thiểu được rủi ro khi hành vi thao túng thị trường diễn ra.
Hiểu rõ hơn về doanh nghiệp
Việc hiểu về doanh nghiệp được xem là điều cần thiết để có các quyết định đầu tư đúng đắn mà không bị ảnh hưởng bởi những hành vi thao túng. Nếu 1 doanh nghiệp có các yếu tố nội tại tốt, mức tăng trưởng ổn định và bền vững thì việc tăng giá gần như là tất yếu. Nếu có thể tìm hiểu cũng như mua những cổ phiếu này ở một mức giá phù hợp, nhà đầu tư sẽ có dễ có lãi.
Ngoài ra, hiểu biết về doanh nghiệp cũng giúp cho bạn dễ phát hiện ra những dấu hiệu bất thường trong diễn biến về giá cổ phiếu hơn.
Xây dựng các chiến lược đầu tư rõ ràng
Bạn cũng cần có các chiến lược đầu tư rõ ràng để đưa ra quyết định mua, bán một cách chính xác. Nhiều nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm thường hay giao dịch dựa vào các diễn biến ngắn hạn. Họ không có bất kỳ một kế hoạch hoặc mục tiêu cụ thể nào. Điều này khiến họ dễ dàng bị thao túng và bị ảnh hưởng bởi chiêu trò này hơn.
Vì vậy, bạn cần có 1 danh mục đầu tư với chiến lược phù hợp. Bằng cách này, bạn sẽ giảm thiểu được rủi ro nếu hành vi thao túng diễn ra.
Kết luận
Bài viết trên đây là chia sẻ của FTV về Thao túng thị trường chứng khoán là gì? Làm thế nào để nhận ra các hành vi thao túng thị trường? Mong rằng qua đây, các bạn sẽ hiểu thao túng thị trường và những loại hình thao túng phổ biến. Để cập nhật thêm các kiến thức tài chính – chứng khoán các bạn hãy ghé thăm FTV thường xuyên để không bỏ lỡ các bài viết mới được cập nhật hàng ngày.
FTV – Đơn vị tư vấn chuyên về đầu tư chứng khoán, hàng hóa phái sinh hàng đầu tại thị trường Việt Nam
Là một trong những đơn vị tư vấn về đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh phát triển nhanh nhất tại Việt Nam nên FTV đã trở thành một công ty môi giới chứng khoán uy tín tại Việt Nam.
Với triết lý: Xây dựng một tương lai bền vững cùng Quý khách hàng và các đối tác cùng nguyên tắc kinh doanh dựa trên nền tảng đạo đức vậy nên FTV luôn cung cấp cho Quý khách hàng những dịch vụ chuyên môn tốt nhất.
Cùng với đó, đội ngũ nhân viên của FTV với các kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ được đào tạo bài bản đã mang đến sự hài lòng từ phía khách hàng.
Nếu vẫn còn câu hỏi, thắc mắc về Thao túng thị trường chứng khoán là gì? Cũng như các thông tin chi tiết hãy nhanh tay gọi đến số HOTLINE 0983 668 883 của Công Ty Cổ phần Đầu tư và công nghệ FTV để được các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hỗ trợ nhanh chóng nhất.
Xem thêm:
