.png){kind=logo}
Nếu bạn đang tìm hiểu về Blockchain thì bạn sẽ nhìn thấy thuật ngữ “smart contract” hay “hợp đồng thông minh” rất nhiều lần. Vậy Smart Contract là gì? Nó hoạt động và được ứng dụng như thế nào? Hãy cùng FTV đi tìm hiểu chi tiết ở nội dung bài viết dưới đây.
Smart Contract là gì?
Smart Contract là gì?
Smart Contract (còn gọi là Hợp đồng thông minh) là một chương trình máy tính hay một giao thức giao dịch nhằm mục đích tự động thực hiện và kiểm soát, ghi lại những sự kiện, hành động liên quan về mặt pháp lý dựa theo các điều khoản của hợp đồng hoặc thỏa thuận.
Hiểu một cách đơn giản, với những điều kiện được xác định trước, một chương trình lưu trữ sẽ được chạy trên blockchain mà thông qua đó những người tham gia vào chương trình này sẽ chắc chắn về kết quả ngay lập tức mà không chịu tác động bởi những bên trung gian. Smart Contract còn có thể tự động hóa quy trình và kích thích hành động tiếp theo nếu như đáp ứng được các điều kiện.
Lịch sử ra đời của Smart Contract
Thuật ngữ “Hợp đồng thông minh” đã xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1993 bởi nhà khoa học máy tính Nick Szabo người Mỹ. Ông cũng là người phát minh ra đồng tiền ảo tên “Bitgold” vào năm 1998 (10 năm trước khi mà Bitcoin xuất hiện).
Theo ông, hợp đồng thông minh chính là giao thức giao dịch được máy tính thực hiện dựa theo những điều khoản của hợp đồng. Ông đã đề xuất thực hiện hợp đồng cho tài sản tổng hợp như kết hợp trái phiếu và những công cụ phái sinh (hợp đồng tương lai và quyền chọn).
Smart Contract được dùng để chỉ một tập hợp các lời hứa (điều khoản) chỉ định dưới dạng kỹ thuật số, cho đến năm 1998 thì nó sử dụng để mô tả những đối tượng trong lớp dịch vụ quản lý quyền của hệ thống Stanford Infobus – thuộc về dự án thư viện kỹ thuật số Stanford.
Vậy từ khi xuất hiện cho đến nay thì Hợp đồng thông minh đã được viết bằng ngôn ngữ gì? Có rất nhiều ngôn ngữ được dùng để viết Smart Contract như JavaScript, SQL , Golang, C++, Java, …
Yếu tố cần có để tạo nên Smart Contract
Yếu tố cần có để tạo nên Smart Contract
Có 4 yếu tố quan trọng để tạo nên một hợp đồng thông minh:
- Chủ thể hợp đồng: Những bên tham gia thực hiện giao kết hợp đồng, trong đó có các bên được cấp quyền truy cập, theo dõi về tình hình xử lý và nội dung của hợp đồng.
- Điều khoản hợp đồng: Những điều khoản quy định ở dạng chuỗi và được lập trình đặc biệt mà các bên tham gia vào phải đồng ý với các điều này.
- Chữ ký số: Những bên tham gia hợp đồng thông minh trong blockchain đồng thuận triển khai thỏa thuận về chữ ký số và cần phải thực hiện thao tác thông qua chữ ký số.
- Nền tảng phân quyền: Bước vào giai đoạn hoàn tất thì hợp đồng thông minh cần được tải lên Blockchain. Chuỗi Blockchain sẽ tiếp tục phân phối dữ liệu về các node và được lưu lại, không thể điều chỉnh.
Tình trạng pháp lý và bảo mật của Smart Contract
Về tình trạng pháp lý thì có nhiều học giả pháp lý cho rằng Smart Contract không phải là một thỏa thuận pháp lý và không nhất thiết tạo thành một thỏa thuận ràng buộc hợp lệ theo quy định của luật. Hợp đồng thông minh chính là phương tiện mà dựa vào đó, người tham gia sẽ thực hiện những nghĩa vụ bắt nguồn từ những thỏa thuận cụ thể.
Một số Smart Contract hoạt động như phương tiện công nghệ nhằm mục đích tự động hóa các nghĩa vụ thanh toán, chuyển những mã thông báo hoặc tiền điện tử.
- Theo viện Tiêu Chuẩn và Công Nghệ Quốc Gia Hoa Kỳ mô tả: thì hợp đồng thông minh là một bộ sưu tập những mã và dữ liệu được triển khai bằng phương thức sử dụng giao dịch ký bằng mật mã trên Blockchain. Smart Contract có thể coi là một thủ tục lưu trữ bảo mật để thực hiện chuyển giao giá trị một cách nghiêm ngặt, không thể bị thao túng giữa các bên.
- Vào năm 2019, Belarus chính là quốc gia đầu tiên hợp pháp hóa Smart Contract. Năm 2020, Hạ viện của Iowa đã thông qua dự luật công nhận hợp pháp những liên hệ thông minh trong tiểu bang.
- Năm 2021, lực lượng đặc nhiệm về quyền tài phán của nước Anh xuất bản về quy tắc giải quyết tranh chấp kỹ thuật số, giúp giải quyết nhanh những tranh chấp pháp lý về blockchain và tiền điện tử của Anh.
Về vấn đề bảo mật, Smart Contract sẽ lưu trữ dữ liệu trên một chuỗi khối hay sổ cái phân tán, được kiểm soát và kiểm tra bởi nền tảng hoạt động mà không phải bất kỳ một chương trình máy chủ nào tùy ý kết nối.
>> Tham khảo: Hợp đồng tương lai là gì? Giao dịch hợp đồng tương lai
Nguyên lý hoạt động của Smart Contract
Nguyên lý hoạt động của Smart Contract
Smart Contract hoạt động dựa trên câu lệnh đơn giản “if/ when … then …” và chúng được viết thành mã trên blockchain. Một mạng máy tính sẽ thực hiện những hành động khi được đáp ứng điều kiện xác minh. Những hành động có thể là: đăng ký phương tiện, chi trả tiền cho bên thích hợp, xuất vé, gửi thông báo… Cuối cùng là cập nhật dữ liệu giao dịch hoàn tất.
Chỉ các bên được cấp quyền mới có thể xem được kết quả và không thể tự ý thay đổi giao dịch. Nếu như vậy, họ cần phải thiết lập các điều khoản về phương thức thực hiện giao dịch, quy tắc giao dịch và dự đoán tất cả các trường hợp ngoại lệ có thể xảy ra, bao gồm cả phương thức giải quyết tranh chấp. Từ đấy mới thỏa mãn được người tham gia, giúp cho việc ký hợp đồng hiệu quả hơn.
Dựa vào các điều trên, nhà phát triển sẽ lập trình ra những hợp đồng thông minh để các doanh nghiệp, cá nhân sử dụng theo từng nhu cầu cụ thể.
Ưu điểm và hạn chế của Smart Contract
Ưu điểm
- Hợp đồng thông minh giúp tiết kiệm thời gian và giảm chi phí so với việc sử dụng loại hợp đồng truyền thống trong một vài trường hợp.
- Tính bảo mật cao nhằm đảm bảo an toàn gần như tuyệt đối cho các dữ liệu.
- Smart Contract là một bộ mã có thể lập trình nên nhà phát triển có thể dễ dàng tùy chỉnh, thiết kế thành nhiều hợp đồng để phù hợp với từng loại dịch vụ, sản phẩm đa dạng.
- Ngoài ra, Smart Contract còn là những chương trình phi tập trung, không chịu sự can thiệp từ bên thứ ba. Điều này giúp gia tăng tính minh bạch, tiết kiệm các chi phí hoạt động và tăng hiệu quả vận hành.
Hạn chế
Bởi vì được lưu trữ trên sổ cái nên dữ liệu trong hợp đồng gần như sẽ không thể thay đổi. Đây là một ưu điểm nhưng đồng thời cũng chính là nhược điểm nếu như các bên tham gia đều đồng thuận thay đổi về một số điều khoản trong hợp đồng.
Vì hệ thống bảo mật cao và không bị tác động bởi trung gian, do vậy tính an toàn dữ liệu được đảm bảo, khó bị các hacker tấn công nhưng cũng đồng nghĩa việc sửa chữa sẽ khó khăn.
Smart Contract có lợi ích gì?
Những lợi ích nổi trội của Smart Contract có thể kể đến như:
- Đầu tiên chính là về tốc độ và hiệu quả xử lý: Khi đáp ứng một điều kiện, hợp đồng sẽ ngay lập tức thực hiện. Bởi đây là dạng hợp đồng kỹ thuật số hoàn toàn tự động, thời gian xử lý những vấn đề hay lỗi thường nhanh gọn hơn so với loại hợp đồng truyền thống.
- Tính minh bạch và độ tin cậy cao: Việc giao kết hợp đồng sẽ không bị tác động bởi trung gian hay bên thứ ba. Đồng thời các bản ghi mã hóa giao dịch sẽ được chia sẻ với những người tham gia nên ai cũng nắm rõ được thông tin, không cần đặt ra câu hỏi liệu thông tin có sự khác nhau giữa mỗi người cũng như ảnh hưởng đến lợi ích cá nhân hay không.
- Bảo mật cao: Dữ liệu hay những bản ghi giao dịch trong chuỗi khối sẽ được mã hóa để không bị hack.
- Tiết kiệm chi phí xử lý và chi phí trung gian, thời gian so với thực hiện theo phương thức truyền thống.
Ứng dụng của Smart Contract
Smart Contract được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực hiện nay. Đặc biệt là đối với lĩnh vực tiền điện tử thì hợp đồng thông minh đang thể hiện những ưu việt và có nhiều ứng dụng quan trọng đối với sự phát triển của đồng tiền số:
- Bitcoin chính là đồng tiền điện tử đặt nền tảng cơ bản đầu tiên cho việc thiết lập Smart Contract trên Blockchain. Tuy nhiên nó vẫn đang còn khá sơ khai, cho đến khi Ethereum phát triển Smart Contract trở thành một nghiệp vụ nền tảng chạy trên Ethereum giúp những ứng dụng chạy chính xác, không gặp lỗi gián đoạn, giả mạo hay bị can thiệp bởi bên thứ ba.
- Smart Contract loại bỏ những bên giao dịch trung gian ra khỏi hợp đồng khi giao dịch tiền điện tử giúp khắc phục được những bất cập về vấn đề bảo mật, gian lận, kiểm duyệt, pháp lý … tiết kiệm thời gian và nguồn nhân lực so với thực hiện giao dịch thông qua trung gian.
- Mạng lưới Smart Contract cùng với công nghệ blockchain và đặc tính phi tập trung/phân quyền giúp việc vận hành hệ thống trao đổi tiền mã hóa được hiệu quả.
Ngoài ra, người ta còn ứng Smart Contract vào các hoạt động của những tổ chức khác như: tăng cường mối quan hệ giữa nhà bán lẻ và nhà cung cấp của Home Depot, bảo vệ hiệu quả thuốc Sonoko và IBM, WE.Trade tổ chức những hoạt động thương mại quốc tế tốt hơn, …
So sánh Smart Contract và hợp đồng truyền thống
So sánh Smart Contract và hợp đồng truyền thống
Hợp đồng thông minh và hợp đồng truyền thống có nhiều điểm khác biệt nhau như:
- Smart Contract được giao kết bằng phương tiện điện tử và có chữ ký điện tử. Trong khi đó hợp đồng truyền thống giao kết bằng phương tiện “giấy tờ”, “vật chất” và được ký tay sau khi các bên đã gặp và trao đổi với nhau.
- Smart Contract tạo ra bởi hệ thống máy tính ngôn ngữ lập trình, những điều khoản quy định được đưa ra, đồng thời không chịu sự can thiệp bởi của con người. Điều này giúp việc thực thi hợp đồng được công minh và chính xác. Trong khi đó hợp đồng truyền thống lại tạo bởi những chuyên gia pháp lý, họ dựa vào những tài liệu, văn bản quy định và cần bên thứ 3 giúp thực thi. Điều này tốn nhiều thời gian và chi phí, đặc biệt là khi xảy ra sự cố phải chỉnh sửa lại hợp đồng.
- So với hợp đồng truyền thống thì việc lưu trữ của hợp đồng thông minh dễ dàng hơn. Thay vì việc lưu trữ hợp đồng giấy như thông thường thì hợp đồng thông minh sẽ được lưu trữ trực tiếp trên những nền tảng số, không lo thất lạc hay hư hỏng.
Kết luận
Trên đây là tất cả thông tin liên quan đến Smart Contract là gì?. Có thể khẳng định rằng Smart Contract đã có tác động lớn đến thế giới tiền mã hóa, và chắc chắn chúng đã làm thay đổi không gian Blockchain. Khi kết hợp cùng nhau thì Smart Contract và Blockchain có khả năng làm thay đổi hầu hết những lĩnh vực trong xã hội của chúng ta. Nhưng chúng ta cũng cần chờ đợi để xem liệu các công nghệ đột phá này có thể vượt qua được nhiều rào cản để được áp dụng trên quy mô lớn hay không.
FTV – đơn vị chuyên tư vấn đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh uy tín tại Việt Nam
FTV là một đơn vị tư vấn đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh chuyên nghiệp tại Việt Nam. Với mong muốn mang đến sự khác biệt về nhân sự và công nghệ, cùng hệ thống giao dịch hiện đại, chất lượng. FTV cam kết mang đến cho Quý nhà đầu tư những dịch vụ tốt nhất và cam kết luôn đồng hành trong suốt quá trình giao dịch để tư chiến lược đầu tư hiệu quả nhất.
Nếu nhà đầu tư còn bất kỳ thắc mắc về Smart Contract là gì? hoặc cần hỗ trợ tham gia thị trường chứng khoán và hàng hóa phái sinh hãy liên hệ ngay qua đến Hotline 0983.668.883 của công ty cổ phần đầu tư và công nghệ FTV để được các chuyên viên hỗ trợ nhanh nhất.
Xem thêm:
