Ngoại hối là gì? Những lưu ý về hoạt động thị trường ngoại hối

Trong giới đầu tư kinh doanh, ngoại hối là một thuật ngữ thường xuyên được nhắc tới. Nhiều người vẫn nghĩ ngoại hối là khái niệm có ý nghĩa giống với ngoại tệ. Tuy nhiên, đây quả là một suy nghĩ sai lầm. Bài viết dưới đây của chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin để bạn hiểu đúng và đủ câu câu hỏi ngoại hối là gì?

Ngoại hối là gì?

Ngoại hối là gì?

Đối với nền kinh tế hiện đại, mỗi quốc gia đều sẽ có nhu cầu sử dụng ngoại hối để nhập khẩu hàng hoá hoặc can thiệp vào thị trường hàng hoá cũng như thị trường tiền tệ, điều hoà cán cân thanh toán quốc tế... Dưới sự ảnh hưởng lớn của ngoại hối với đời sống kinh tế - xã hội nên chính phủ của mỗi quốc gia đều tìm cách lựa chọn cho mình những chính sách thích hợp trong quá trình quản lý ngoại hối và điều tiết hoạt động ngoại hối.

Cho đến nay, những công trình nghiên cứu chưa đưa ra được định nghĩa chính thức về ngoại hối. Tuy nhiên, hầu hết những nghiên cứu về ngoại hối đều thống nhất quan điểm rằng ngoại hối là danh từ dùng chỉ các phương tiện dùng trong thanh toán quốc tế như là: ngoại tệ, vàng tiêu chuẩn quốc tế và những giấy tờ có giá ghi bằng ngoại tệ.

Đối với pháp luật thực định, nhà soạn luật chọn giải pháp định nghĩa về ngoại hối bằng việc liệt kê các tài sản được coi là ngoại hối đối với đời sống kinh tế - xã hội đồng thời thiết lập cơ chế quản lý, sử dụng nó vào mục đích tăng trưởng kinh tế, ổn định xã hội thay vì chủ trương xây dựng định nghĩa hoàn chỉnh về ngoại hối và chỉ ra những đặc điểm của ngoại hối. Điều này dẫn đến hệ quả là không có sự giống nhau hoàn toàn đối với hệ thống pháp luật của các nước về những tài sản nào đó là ngoại hối và mục đích quản lý nhà nước đối với mỗi một loại ngoại hối. Mặt khác, việc đặt ra chế độ quản lý ngoại hối như thế nào còn phụ thuộc vào thái độ của Nhà nước với ngoại hối, chính sách tiền tệ cũng như chính sách tỷ giá hối đoái của nước đó trong từng thời kỳ.

Ngoại hối chính là tài sản, quyền tài sản có thể định giá và chuyển đổi sang tiền nước ngoài được cộng đồng quốc tế chấp thuận làm phương tiện thanh toán quốc tế mà một nước sử dụng đối với giao dịch quốc tế bao gồm: ngoại tệ và những phương thức thanh toán quốc tế không phải ngoại tệ dưới các hình thức như là khoản tiền gửi tại ngân hàng nước ngoài, những công cụ tín dụng, hối phiếu, lệnh phiếu, séc… hay các trái khoán, chứng khoán ghi bằng ngoại tệ...

Giải thích khái niệm ngoại hối

Ngoại hối là tài sản hoặc quyền tài sản có thể định giá và chuyển đổi sang tiền nước ngoài được cộng đồng quốc tế chấp thuận làm phương tiện thanh toán quốc tế mà mỗi một nước sử dụng trong giao dịch quốc tế.

Ngoại hối gồm những loại sau:

Ngoại tệ : được xem là đồng tiền nước ngoài hoặc là đồng tiền chung của một nhóm nước.

Công cụ thanh toán bằng ngoại tệ: là công cụ được ghi bằng tiền nước ngoài như là: Séc, hối phiếu, thẻ ngân hàng, lệnh phiếu, giấy chuyển ngân.

Các loại chứng từ có giá bằng ngoại tệ gồm: Trái phiếu chính phủ, trái phiếu công ty và cổ phiếu

Vàng: gồm vàng thuộc dự trữ của nhà nước, vàng trên tài khoản nước ngoài của người đang cư trú, vàng khối, vàng thỏi và vàng miếng.

Đồng tiền quốc gia - bản tệ: đây được xem là ngoại hối nếu đồng tiền đó được sử dụng trong việc thanh toán quốc tế hoặc được chuyển vào chuyển ra (hay còn gọi là xuất nhập khẩu) khỏi quốc gia.

Tiền mã hóa: là những loại tiền tệ được đảm bảo nhờ sức mạnh xử lý thuộc mạng lưới máy tính toàn cầu thay vì chính phủ. Ví dụ: Bitcoin, Ethereum...

Hoạt động ngoại hối là gì?

Hoạt động ngoại hối là gì?

Hoạt động ngoại hối là một thuật ngữ có thể được hiểu và tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau.

Xét ở góc độ khoa học pháp lý, hoạt động ngoại hối được hiểu là tổng hợp những hành vi pháp lý do các chủ thể khác nhau cùng thực hiện trong quá trình chiếm hữu, sử dụng và định đoạt các loại tài sản được coi là ngoại hối. Những hành vi pháp lý này có tính chất là hành vi dân sự hay hành vi thương mại, tuỳ thuộc vào quá trình người thực hiện chúng vì mục đích dân sự hay thương mại.

Xét ở góc độ pháp luật thực định, hoạt động ngoại hối được cho là hoạt động của người cư trú, người không cư trú tại giao dịch vãng lai, sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam, giao dịch vốn, hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối được phép lưu thông tại lãnh thổ Việt Nam và những dịch vụ về ngoại hối. Do ngoại hối và dịch vụ ngoại hối thuộc những tài sản, hàng hoá, dịch vụ đặc biệt nên những hành vi pháp lý liên quan đến các loại hàng hoá, dịch vụ này thường sẽ được pháp luật quy định hết sức chặt chẽ. Ví dụ như: công dân muốn chuyển ngoại tệ ra nước ngoài khi xuất cảnh, nếu như số lượng ngoại tệ muốn chuyển ra nước ngoài nhiều hơn mức tối đa của chính phủ cho phép ở thời điểm xuất cảnh thì công dân đó bắt buộc phải xin giấy phép của chính phủ (hoặc là cơ quan đại diện cho chính phủ) về việc mang ngoại tệ ra nước ngoài. Việc pháp luật đưa ra những quy định chặt chẽ đối với hoạt động ngoại hối chính là nhằm mục đích đảm bảo sự phát triển bình thường, ổn định nền kinh tế và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của những chủ thể có liên quan đến hoạt động ngoại hối.

Nội dung của hoạt động ngoại hối gồm những giao dịch vãng lai, giao dịch vốn, những hành vi sử dụng ngoại hối hoặc cung ứng dịch vụ về ngoại hối tại lãnh thổ Việt Nam. Những hành vi pháp lý này luôn gắn liền với đối tượng là ngoại hối và dịch vụ ngoại hối. Vì vậy, nếu muốn biết một hoạt động bất kỳ có phải là hoạt động ngoại hối hay không, ngoài việc xác định được chủ thể thực hiện hoạt động là ai và đối tượng của hoạt động đó là gì thì bạn cần xác định xem hoạt động đó được cấu thành từ những hành vi pháp lý nào: giao dịch vãng lai, hành vi sử dụng ngoại hối, giao dịch vốn hay hành vi cung ứng dịch vụ ngoại hối. Nói một cách khác, nội dung của hoạt động ngoại hối thuộc một trong những dấu hiệu quan trọng để có thể nhận biết hoạt động nào đó có phải hoạt động ngoại hối hay không.

Chẳng hạn, khi thị trường hối đoái tại một quốc gia phương Đông đóng cửa vào thời điểm cuối ngày giao dịch thì đó cũng là lúc thị trường hối đoái tại một quốc gia phương Tây bắt đầu mở cửa cho ngày giao dịch mới.

Đối tượng chủ yếu được phép mua bán trên thị trường ngoại hối là những khoản tiền gửi ghi bằng ngoại tệ tại ngân hàng, ngoại tệ hiện hữu cũng như các loại tài sản khác (như kim loại quý hay phương tiện thanh toán quốc tế…) có thể chuyển đổi thành ngoại tệ mạnh.

Thị trường ngoại hối ở mỗi quốc gia bao giờ cũng chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi tình hình kinh tế, chính trị và xã hội trong nước và quốc tế.

Những dấu hiệu đó của thị trường ngoại hối cho thấy rằng sự lưu thông của ngoại hối trên thị trường tự thân nó đã chứa đựng tất cả những ảnh hưởng sâu sắc và lớn lao đối với nền kinh tế -xã hội của quốc gia giống như hoạt động xuất nhập khẩu, điều hành tỷ giá hối đoái cùng sức mua của đồng tiền nội địa. Vì vậy, chính phủ của mỗi quốc gia đều phải tiến hành kiểm soát và can thiệp đối với quá trình lưu thông ngoại hối, với mục tiêu là bình ổn giá cả, kiềm chế lạm phát cũng như duy trì sự tăng trưởng kinh tế đất nước.

Ở Việt Nam, Nhà nước thực hiện quá trình kiểm soát hoạt động ngoại hối trên thị trường thông qua những cơ quan chức năng đó là Chính phủ và Ngân hàng nhà nước Việt Nam.

Theo quy định hiện hành thì Ngân hàng nhà nước Việt Nam tham gia hoạt động ngoại hối trên thị trường ngoại hối trong nước và quốc tế với hai tư cách đó là: Là người tổ chức, quản lý và điều hành thị trường ngoại hối trong nước. Với vai trò là ngân hàng trung ương thì Ngân hàng nhà nước Việt Nam còn có thẩm quyền thực hiện những nghiệp vụ ngoại hối bằng cách trực tiếp tham gia vào các giao dịch ngoại hối, thông qua đó để thực hiện điều hành chính sách tiền tệ quốc gia theo nhu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội.

Theo quy định tại Điều 31 của Luật Ngân hàng nhà nước năm 2010, thẩm quyền quản lý nhà nước trong hoạt động ngoại hối của Ngân hàng nhà nước Việt Nam được dữ liệu với các nhiệm vụ và quyền hạn cụ thể sau đây:

Quản lý và sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam theo quy định của pháp luật.
Tổ chức, phát triển thị trường ngoại tệ.
Cấp và thu hồi giấy phép hoạt động ngoại hối cho tổ chức tín dụng, tổ chức khác có hoạt động ngoại hối.
Trình Thủ tướng Chính phủ quyết định biện pháp hạn chế giao dịch ngoại hối để tổ chức, quản lý và tham gia thị trường ngoại tệ liên ngân hàng.
Nhiệm vụ, quyền hạn khác trong quản lý ngoại hối và hoạt động ngoại hối theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, theo Điều 32 của Luật ngân hàng nhà nước năm 2010, Ngân hàng nhà nước còn được phép trao thẩm quyền quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước để trực tiếp thực thi chính sách tiền tệ quốc gia và điều hoà cán cân thanh toán quốc tế... Trong quá trình thực hiện thẩm quyền này, Ngân hàng nhà nước có nhiệm vụ báo cáo với Chính phủ và Uỷ ban thường vụ Quốc hội về tình hình hoạt động của ngoại hối.

Tổ chức, cá nhân phải là người cư trú và người không cư trú theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Có hoạt động ngoại hối ở Việt Nam.

>> Tham khảo thêm: Tiền điện tử là gì? Phân loại và phương thức hoạt động

Những lưu ý nhà đầu tư cần biết về thị trường ngoại hối

Những lưu ý nhà đầu tư cần biết về thị trường ngoại hối

Về đối tượng giao dịch bao gồm:

Chính phủ và ngân hàng trung ương: Chính phủ quốc gia lớn và các ngân hàng trung ương, gồm: Cục Dự trữ Liên bang, Ngân hàng Trung ương Châu Âu và Ngân hàng Trung ương Anh Quốc được xem là những người chơi lớn nhất ở thị trường ngoại hối.

Ngân hàng lớn: Những ngân hàng lớn nhất trên thế giới, chẳng hạn như: Goldman Sachs, Citibank và Deutsche Bank giao dịch một lượng lớn tiền tệ tại thị trường ngoại hối mỗi ngày. Những giao dịch này bao gồm cả chính ngân hàng, khách hàng và những công ty, cơ quan chính phủ lớn và cá nhân có giá trị ròng cao.

Nhà môi giới ngoại hối: Những nhà môi giới ngoại hối cung cấp cho nhà đầu tư bán lẻ ở tất cả quy mô quyền truy cập vào thị trường tiền tệ toàn cầu thông qua những nền tảng giao dịch trực tuyến.

Nhà đầu tư lẻ: Theo thống kê, có khoảng một phần ba khối lượng giao dịch hàng ngày thuộc thị trường ngoại hối được hoàn thành bởi những nhà đầu tư nhỏ lẻ. Điều này có nghĩa là những cá nhân giao dịch khoảng 1,5 nghìn tỷ đô la mỗi ngày, có thể truy cập thị trường ngoại hối thông qua những nền tảng giao dịch do các nhà môi giới ngoại hối cung cấp. Tuy nhiên, hiện việc đầu tư ngoại hối ở Việt Nam vẫn được coi là đó phạm pháp.

Về hàng hóa giao dịch

Hàng hóa chính trong kinh doanh ngoại hối đó là tiền tệ. Giao dịch ngoại hối là giao dịch trong đó một lượng tiền sẽ được mua trong khi một lượng tiền khác sẽ được bán. Tiền sẽ được giao dịch thông qua nhà môi giới hoặc trực tiếp theo cặp. Hãy suy nghĩ về việc mua một loại tiền tệ giống như mua cổ phiếu ở một quốc gia. Khi bạn mua đồng yên Nhật là bạn đang tác động đến tỷ giá hối đoái của Nhật Bản đồng thời gián tiếp gây ảnh hưởng tới nền kinh tế Nhật Bản.

Về cơ chế hoạt động

Giá ngoại hối sẽ được tính theo cặp. Tất cả những giao dịch được thực hiện trên thị trường ngoại hối đều phụ thuộc vào việc mua và bán hai loại tiền tệ cùng một lúc. Đơn vị tiền tệ Cơ sở nằm ở bên trái và đơn vị tiền tệ Báo giá sẽ nằm bên cạnh nó. Có nhiều loại tiền tệ được giao dịch tại thị trường và chúng được chia thành ba phần của những cặp đó là: Những cặp chính, phụ và ngoại lai. Những cặp ngoại hối chính theo ESMA là tất cả những cặp tiền tệ gồm bất kỳ hai loại tiền tệ nào sau đây: Đồng Đô la Mỹ, Euro, Yên Nhật, Đô la Canada, Bảng Anh hoặc Franc Thụy Sĩ. Tất cả những loại tiền tệ khác sẽ được coi không phải là cặp ngoại hối chính. Đây là ba trong số các cặp ngoại hối chính được giao dịch nhiều nhất:EUR/USD – Euro/Đô la Mỹ, GBP/USD – Bảng Anh/Đô la Mỹ và USD/JPY – Đô la Mỹ/Yên Nhật

Tiền tệ tại thị trường ngoại hối được giao dịch theo cặp. Điều này có nghĩa là khi những nhà đầu tư mua một loại tiền tệ thì cũng chính là họ đang bán một loại tiền tệ khác. Ví dụ, nếu nhà đầu tư muốn mua EURUSD, họ sẽ mua vào EUR và bán ra USD cùng một lúc

Thời gian giao dịch tại thị trường ngoại hối

Thị trường ngoại hối hoạt động liên tục trong suốt 24h một ngày và 5 ngày một tuần trừ những ngày nghỉ lễ và cuối tuần. Khi một thị trường đóng cửa thì sẽ có một thị trường khác thay thế và luân phiên nhau hoạt động, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư có thể tham gia giao dịch vào bất kỳ thời gian nào trong ngày.

Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa cho phép những hoạt động đầu tư và giao dịch ngoại hối. Bên cạnh đó, có rất nhiều hoạt động biến tướng từ thị trường này khiến cho nhiều nhà đầu tư dễ dàng bị sập bẫy. Chính vì vậy, nhà đầu tư cần phải cẩn trọng trước những lời mời đầu tư theo hình thức này để có thể tránh gặp những sai lầm đáng tiếc.

Nội dung quản lý nhà nước về hoạt động ngoại hối

Nội dung quản lý nhà nước về hoạt động ngoại hối

Như ở trên đã đề cập, Nhà nước thực hiện quá trình quản lý ngoại hối và hoạt động ngoại hối bằng phương thức chủ yếu đó là sử dụng pháp luật để quy định thẩm quyền của những cơ quan nhà nước trong quản lý ngoại hối, quy định về những hành vi pháp lý cụ thể mà chủ thể có hoạt động ngoại hối cần phải thực hiện (với tư cách là nghĩa vụ) hoặc cũng có thể thực hiện (với tư cách là quyền), quy định những chế tài áp dụng đối với người vi phạm pháp luật liên quan đến ngoại hối. Vì vậy, việc nghiên cứu nội dung quản lý nhà nước về ngoại hối cũng có nghĩa là nghiên cứu những vấn đề cơ bản sau đây:

Những chủ thể và phạm vi thẩm quyền của những chủ thể đó trong hoạt động quản lý nhà nước về ngoại hối.
Chế độ thông tin và báo cáo liên quan đến hoạt động ngoại hối.
Thanh tra, kiểm tra và kiểm soát đối với hoạt động ngoại hối.

Các văn bản pháp luật được ban hành phục vụ cho hoạt động ngoại hối:

Pháp lệnh ngoại hối số 28/2005/PL-UBTVQH11 ban hành ngày 13 tháng 12 năm 2005 của Ủy ban thường vụ Quốc hội.
Pháp lệnh số 06/2013/UBTVQH13 ban hành ngày 18 tháng 3 năm 2013 của Ủy ban thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung về một số điều của Pháp lệnh ngoại hối.
Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 2010.

Kết luận

Vừa rồi là những thông tin quan trọng về ngoại hối là gì cùng với những vấn đề có liên quan. Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa cho phép những hoạt động đầu tư và giao dịch ngoại hối. Chính vì vậy, nhà đầu tư cần phải cẩn trọng hơn với những lời mời khi tham gia đầu tư theo hình thức này. Hy vọng bài viết trên đã phần nào giải đáp những thắc mắc của bạn về ngoại hối là gì cũng như cơ chế hoạt động của nó. Nhớ truy cập vào FTV thường xuyên để không bỏ lỡ bất kỳ nội dung thú vị nào bạn nhé!

FTV – Tự hào là đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực tư vấn đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh uy tín hiện nay

Phương châm hoạt động của FTV đó là: “tận tâm - chính trực- khách quan - chuyên nghiệp”. Vì vậy, chúng tôi luôn luôn cố gắng và không ngừng nỗ lực để nâng cao tính sáng tạo và tính chuyên nghiệp cùng đạo đức trên thị trường chứng khoán để tạo ra những khác biệt về năng lực và công nghệ. Từ đó, mang đến cho quý khách hàng những dịch vụ an toàn và nhanh chóng nhất.

Nếu có câu hỏi thắc mắc nào về ngoại hối là gì? hoặc cần hỗ trợ đầu tư hãy liên hệ đến chúng tôi qua số HOTLINE 0983 668 883 để được giải đáp nhanh nhất.

Xem thêm:

Đa dạng hóa danh mục đầu tư là gì? Lợi ích và tầm quan trọng