Capex là gì? Phân loại, đặc điểm, ý nghĩa và ứng dụng CAPEX

Capex là một bộ phận quan trọng trong hệ thống tài sản của doanh nghiệp. Do vậy, việc xác định và ghi nhận Capex lên các báo cáo của doanh nghiệp là điều cần thiết. Hãy cùng FTV tìm hiểu cụ thể về khái niệm Capex là gì và đặc điểm cũng như ý nghĩa, phân loại của chỉ số này nhé.

CAPEX là gì?

CAPEX là gì?

CAPEX (viết tắt của cụm từ Capital Expenditure) có nghĩa là chi phí vốn. Đây là một khoản chi phí đầu tư để mua lại, nâng cấp và duy trì những tài sản cố định (tòa nhà công nghiệp hoặc thiết bị, …). CAPEX thường được dùng để thực hiện những dự án hoặc đầu tư mới của doanh nghiệp. Loại hình tài chính này cũng được doanh nghiệp thực hiện để duy trì hoặc tăng phạm vi hoạt động của họ.

Chi phí vốn CAPEX chính là khoản mua hàng hóa có giá trị lớn sẽ được dùng trong tương lai. Vòng đời hữu ích của những giao dịch mua này vượt quá thời kỳ kế toán của hiện tại mà chúng được mua. Do những chi phí này chỉ có thể được phục hồi theo thời gian thông qua việc khấu hao, nên các doanh nghiệp thường dành ngân sách cho CAPEX tách biệt với việc chuẩn bị cho ngân sách hoạt động. Trong đó, khấu hao thể hiện được mức độ hao mòn trên tài sản cố định theo thời gian ở vòng đời hữu ích của nó và số tiền khấu hao cho mỗi năm có thể sẽ được sử dụng như một khoản khấu trừ thuế.

Chi phí vốn sẽ được ghi nhận như một tài sản trên bảng cân đối kế toán trong danh mục “tài sản, nhà máy và thiết bị”. Tuy nhiên, nó cũng được ghi nhận trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ trong mục “hoạt động đầu tư”, bởi đây là khoản chi tiền mặt cho kỳ kế toán đó. Tóm lại, chi phí vốn thường được khấu hao trong một khoảng thời gian từ 5 đến 10 năm, nhưng cũng có thể được khấu hao trong hơn hai thập kỷ đối với trường hợp bất động sản.

Ý nghĩa của chỉ số CAPEX

CAPEX có thể cho bạn biết rằng một doanh nghiệp đang đầu tư bao nhiêu vào tài sản cố định mới và có để duy trì hoặc phát triển trong tương lai. CAPEX sẽ chiếm tỷ trọng quan trọng đối với dòng tiền từ hoạt động đầu tư của doanh nghiệp.

Những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh dài hạn thường thì chỉ cần sử dụng một phần nhỏ lợi nhuận hàng năm cho các hoạt động đầu tư tài sản cố định (CAPEX) để có thể duy trì vị thế và hoạt động kinh doanh của mình so với những đối thủ cạnh tranh khác.

Tỷ lệ CAPEX/ Lợi nhuận sau thuế trong khoảng thời gian vòng đời của tài sản cho biết doanh nghiệp đó có lợi thế cạnh tranh về chi phí hay không.
Tỷ lệ CFO (Dòng tiền hoạt động kinh doanh)/ CAPEX sẽ cho biết mức đáp ứng nhu cầu tài trợ đối với tài sản cố định của doanh nghiệp

Xem xét CAPEX của một doanh nghiệp có thể chia làm hai phần từ đó dự đoán được tiềm năng tăng trưởng

CAPEX duy trì : Là những chi phí cần thiết để giữ cho hoạt động hiện tại của doanh nghiệp được diễn ra bình thường, trơn tru.
CAPEX tăng trưởng: Là những khoản đầu tư được dùng để thu hút khách hàng, tạo ra năng lực sản xuất lớn hơn và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tăng trưởng

Đặc điểm của CAPEX

Trong kế toán, CAPEX là chi phí chi tiêu cho những tài sản mới mua và những khoản đầu tư có thời gian sử dụng dự kiến từ một năm hoặc phần chi phí dùng để duy trì, nâng cấp cho các tài sản đang sở hữu. Đối với tài sản có tuổi thọ dưới một năm thì doanh nghiệp phải chi trả và thống kê trên báo cáo thu nhập theo sự hướng dẫn của IRS (Internal Revenue Service – Sở thuế vụ).

Các khoản phí CAPEX cần phải được vốn hóa. Tức là doanh nghiệp phải phân bổ khoản phí này theo khoảng thời gian sử dụng dự kiến của một tài sản. Nếu như chi phí này dùng để duy trì, nâng cấp tài sản thì chúng phải được khấu trừ hoàn toàn trong năm phát sinh.

Doanh nghiệp có thể xác định CAPEX theo nhiều phương thức khác nhau và ghi nhận chúng ở những mục: chi phí mua sắm bất động sản, chi phí đầu tư, máy móc, thiết bị, chi phí thâu tóm,…

CAPEX được tạo ra để bổ sung cho tài sản hoặc phần tài sản đã đóng thuế giúp doanh nghiệp xác định được nghĩa vụ đóng thuế của mình trong trường hợp bán hoặc sẽ chuyển nhượng.

Tùy thuộc vào mỗi lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, giá trị thì giá trị của CAPEX sẽ khác nhau. Đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cần nhiều vốn như: viễn thông, khai thác dầu mỏ, sản xuất,…, thường có chỉ số CAPEX cao nhất.

Phân loại CAPEX

Phân loại CAPEX

Capital Expenditure sẽ được chia thành 2 loại:

Chi phí dùng để duy trì và nâng cấp mức độ hoạt động hiện tại của những tài sản hiện có
Chi phí có khả năng giúp cho sự tăng trưởng trong tương lai

CAPEX có thể hữu hình như: máy móc, tài sản, thiết bị,…, hoặc vô hình như: bằng sáng chế, kiến thức chuyên môn, tư duy,… Dù là hữu hình hay vô hình thì các vật thể này cũng đều là tài sản thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp đều có thể bán đi hoặc chuyển nhượng nếu có nhu cầu.

Phân biệt CAPEX và OPEX

Phân biệt CAPEX và OPEX

OPEX (còn gọi là chi phí hoạt động) là chi phí cho một doanh nghiệp để điều hành hoạt động kinh doanh hàng ngày, bao gồm những khoản như chi phí quản lý,chi phí thuế tài sản, chi phí bán hàng, …

Chi phí hoạt động OPEX đại diện cho những chi phí hàng ngày khác cần thiết để duy trì được hoạt động kinh doanh. Đây là phần chi phí ngắn hạn và được dùng hết trong cùng kỳ kế toán mà họ đã mua.

Chi phí hoạt động chiếm phần lớn chi phí thường xuyên của doanh nghiệp, ban lãnh đạo thường tìm cách làm giảm chi phí hoạt động mà không làm giảm đi chất lượng hoặc sản lượng sản xuất. Ngược lại với chi phí vốn thì chi phí hoạt động sẽ được khấu trừ thuế hoàn toàn trong năm chúng được thực hiện.

Điều quan trọng cần chú ý là đôi khi một mặt hàng thường sẽ được thông qua chi phí vốn có thể được gán chi phí cho phần chi phí hoạt động nếu một doanh nghiệp chọn thuê mặt hàng đó thay vì mua nó. Đây có thể sẽ là một lựa chọn hấp dẫn về mặt tài chính nếu doanh nghiệp có dòng tiền hạn chế và có thể khấu trừ tổng chi phí của mặt hàng trong năm.

Một số công thức liên quan đến CAPEX

Công thức tính chỉ số CAPEX

Bạn chỉ cần tính chỉ số CAPEX khi không truy cập vào báo cáo lưu chuyển tiền tệ doanh nghiệp. Khi đó, bạn cần sử dụng báo cáo thu nhập kết hợp cùng với bảng cân đối kế toán để tính được chỉ số CAPEX.

Các bước tính chỉ số CAPEX

Bước 1: Xác định được số dư của các mục: tài sản, thiết bị (PP&E), nhà máy tại thời điểm của hiện tại trong bảng cân đối kế toán (Thông số 1)

Bước 2: Xác định được số dư PP&E trước kỳ (Thông số 2)

Bước 3: Dựa vào mức độ về sự chênh lệch của hai thông số trên, bạn cần phải xác định được sự thay đổi chính xác của số dư PP&E

Bước 4: Bổ sung sự thay đổi của PP&E vào phần chi phí khấu hao của doanh nghiệp

Bước 5: Tính chỉ số CAPEX qua công thức sau:

CapEx = Δ PP&E + Mức khấu hao hiện tại

Trong đó:

CapEx là phần chi phí đầu tư
Δ PP&E là sự thay đổi về tài sản: bất động sản, thiết bị, máy móc, nhà máy, chứng khoán,…

Ứng dụng của CAPEX trong đầu tư chứng khoán

Trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán, CAPEX là nhân tố quan trọng không thể thiếu. Chỉ số này được ứng dụng vào một vài công thức để những nhà đầu tư có thể áp dụng và tham khảo.

Tính CFO thông qua chỉ số CAPEX

CFO/CapEx = Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh/ CAPEX

Nếu tỷ lệ CFO/CapEx > 1: thì hoạt động kinh doanh hiệu quả
Nếu tỷ lệ CFO/CapEx < 1: thì hoạt động kinh doanh chưa hiệu quả và doanh nghiệp cần thêm nguồn vốn để phục vụ nhu cầu

Lưu ý: Khi tính tỷ lệ CFO/CapEx, bạn cần phải xem xét tỷ lệ ngành cụ thể. Ngoài ra, bạn cũng nên so sánh với tỷ lệ CFO/CapEx của doanh nghiệp khác (trong cùng lĩnh vực) có mức CAPEX tương đương.

Tính dòng tiền tự do qua chỉ số CapEx

FCFF = EBIT (Lợi nhuận từ kinh doanh) x (1 – Thuế suất thuế thu nhập của doanh nghiệp) + Khấu hao – CAPEX – Thay đổi vốn lưu động

FCFF > 0: tức là doanh nghiệp vẫn còn tiền mặt sau khi trừ chi phí
FCFF < 0: tức là doanh nghiệp không đủ doanh thu phục vụ cho các hoạt động

Tính dòng tiền thuần vốn (FCFE) qua chỉ số CAPEX

FCFE = (EBIT – Chi phí lãi vay) x (1 – Thuế suất thuế thu nhập của doanh nghiệp) + Khấu hao – CapEx – Thay đổi số vốn lưu động + (Vay nợ mới – Trả nợ cũ)

Nếu FCFE > 0: Doanh nghiệp đó có đủ nguồn tài chính để chi trả cổ tức cho cổ đông
Nếu FCFE < 0: Doanh nghiệp đó không đủ nguồn tài chính để chi trả cổ tức cho cổ đông. Nếu như muốn duy trì cổ tức thì doanh nghiệp cần phải có chính sách đầu tư, vay vốn.

Khi vận hành một doanh nghiệp thì CAPEX là chỉ số quan trọng mà bạn không thể bỏ qua.

FAQs về CAPEX

FAQs về CAPEX

Thế nào là một chỉ số CAPEX tốt?

Chỉ số CAPEX tốt khi có tỷ lệ lớn hơn 1. Điều đó đồng nghĩa với mọi hoạt động mà doanh nghiệp tạo ra sẽ được đảm bảo bởi nguồn vốn cần thiết. Ngược lại, khi tỷ lệ CAPEX nhỏ hơn 1 cho thấy doanh nghiệp đó đang gặp vấn đề về tài chính.

Việc đánh giá CAPEX sẽ được đánh giá tương quan với những yếu tố sau:

Giai đoạn phát triển của một doanh nghiệp: Thông thường thì doanh nghiệp đang trong giai đoạn đầu tư mới hay mở rộng quy mô dự án thì sẽ cần dòng tiền lớn để phục vụ cho xây dựng, mua sắm mới hoặc nâng cấp các nhà xưởng, máy móc. Nếu như doanh nghiệp đang trong giai đoạn sản xuất ổn định thì chủ yếu tiền sẽ chi để sửa chữa tài sản cố định.
Năng lực tài chính: việc đánh giá tương quan với kế hoạch đầu tư CAPEX kết hợp cùng năng lực tài chính của doanh nghiệp giúp cho nhà đầu tư đánh giá được tính khả thi của một dự án.
Biên lợi nhuận gộp (còn gọi là gross margin): đối với doanh nghiệp sản xuất sẽ không thể được thiếu việc tái đầu tư vào CAPEX. Nâng cấp quy mô sản xuất và cải thiện hiệu quả máy móc không chỉ nhằm gia tăng sản lượng hàng hóa mà còn để cải thiện được biên lợi nhuận gộp. Nếu như cứ đầu tư liên tục vào CAPEX mà phần biên lợi nhuận gộp không được cải thiện thì việc đầu tư đó không có hiệu quả, thậm chí là bào mòn lợi nhuận và tiền mặt của một doanh nghiệp.
Lợi nhuận sau thuế: Theo Warren Buffett thì những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh dài hạn sẽ chỉ cần sử dụng đến một phần nhỏ lợi nhuận hàng năm cho hoạt động đầu tư tài sản cố định để duy trì được vị thế và hoạt động kinh doanh của mình.

Báo cáo tài chính doanh nghiệp có chỉ số CAPEX không?

Tất nhiên là có! Trong bản báo cáo tài chính, chỉ số CAPEX được thể hiện trong danh mục: “Dòng tiền từ hoạt động đầu tư”

CAPEX có được khấu trừ thuế không?

Câu trả lời là “Không!” CAPEX sẽ không được khấu trừ thuế trực tiếp. Tuy nhiên, những khoản thuế có thể được cắt giảm gián tiếp bởi phương pháp khấu hao.

Kết luận

Trên đây là những chia sẻ của FTV về CAPEX. Do phần chi phí này chỉ có thể được phục hồi theo thời gian thông qua việc khấu hao, nên các doanh nghiệp thường dành ngân sách cho CAPEX tách biệt đối với việc chuẩn bị ngân sách hoạt động. Hy vọng với những chia sẻ của FTV sẽ giúp cho bạn hiểu hơn về doanh nghiệp, từ đó đưa ra những chiến lược đầu tư phù hợp.

FTV – đơn vị chuyên tư vấn đầu tư chứng khoán và hàng hóa phái sinh uy tín tại Việt Nam

FTV là một đơn vị giao dịch hàng hóa phái sinh và đầu tư chứng khoán uy tín tại Việt Nam hiện nay. Với đội ngũ chuyên gia tài chính nhiều năm kinh nghiệm sẽ tư vấn và đồng hành, hỗ trợ các bạn trong quá trình đầu tư. Chính vì vậy mà FTV luôn được các nhà đầu tư tin tưởng lựa chọn để gửi gắm nguồn vốn và có được vị thế vững vàng trên thị trường giao dịch Việt Nam như hiện nay.

Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc về CAPEX là gì hoặc cần hỗ trợ thực hiện giao dịch đầu tư chứng khoán hãy liên hệ ngay đến Hotline FTV 0983.668.883 để được giải đáp một cách nhanh nhất.

Xem thêm: